Bach en 1716

Uit zijn periode in Weimar zijn twintig cantates bewaard gebleven. Het moeten er volgens Christoph Wolff wel twee keer zoveel geweest zijn. De Weimarse omgeving is ook de bakermat van de zgn. ‘moderne’ Duitse cantate. Aan het hof van het naburige Saksen-Weissenfels zette omstreeks 1700 de plaatselijke kapelmeester, Johann Philipp Kriege, de Geistliche Cantaten, statt einer Kirchen-Music van de jonge lutherse theoloog Erdmann Neumeister op muziek. Deze Neumeister werd later hoofdpredikant van de Jacobikirche in Hamburg. ‘Voor zijn vernieuwende bundel met geestelijke gedichten, die nauw aansloten bij de voorgeschreven schriftlezingen van het kerkelijk jaar, had hij het libretto van de Italiaanse wereldlijke cantate als voorbeeld genomen. Vandaar dat hij de term ‘ cantate’ introduceerde in plaats van het gangbare Duitse Kirchen-Music’ “. (Christoph Wolff).  In Weimar kon Bach samenwerken met een erudiete dichter en voortreffelijk librettoschrijver, Salomo Franck. Het stimuleerde Sebastian enorm om zelf ook zijn ambachtelijk kunnen te tonen in optima forma. Uit de Weimar-tijd stammen  o.a. pracht cantates als Weinen, Klage, Sorgen ,Zagen voor zondag Jubilate, Erschallet ihr Lieder voor de Pinksterzondag, Ich hatte viel Bekümmernis voor de 3e zondag na Trinitatis.    Op 1 december 1716 overlijdt door onbekende oorzaak de oude kapelmeester Johann Samuel Drese. Bach neemt zijn muzikale verplichtingen direct over en schrijft voor de drie achtereenvolgende adventszondagen even zoveel cantates. De derde bleef onvoltooid en kwam pas later in Leipzig gereed. Waarom brak hij zijn werk af?  Kreeg hij een conflict met Drese jr., die vice-kapelmeester was?

 

In ons land begint op 28 november 1716 de Tweede Grote Vergadering , een bijeenkomst van afgevaardigden van de gewesten van de Verenigde Nederlanden in Den Haag. De Eerste Grote Vergadering vond plaats van 18 tot 21 januari 1651 in de Ridderzaal. Na een lange toespraak van Jacob Cats werd definitief besloten dat na de dood van stadhouder Willem II geen nieuwe stadhouder wordt aangesteld. Een tweede besluit betrof de godsdienst: de protestantse kerk werd geen staatskerk, maar de plakkaten tegen de rooms-katholieken bleven wel van kracht. Ten derde viel het besluit elk gewest zijn eigen leger te laten onderhouden. De Tweede Grote vergadering vindt plaats in de Trêveszaal en duurt tot 14 september 1717. Niet een aaneengesloten congres, maar een reeks van bijeenkomsten om tot hervormingen te komen. Echter de vergadering komt niet tot noemenswaardig besluiten. De Trêveszaal is overigens de zaal, waarin onderhandelingen met Spanje in 1608 plaatsvonden, voorafgaand aan het Twaalfjarig Bestand. Trêve is een Frans woord wat ‘bestand’ betekent.

In het Caribisch gebied wordt in 1716 de piraat Edward Teach, beter bekend als Zwartbaard actief. Gedurende twee jaar zal hij zo’n twintig schepen kapen. Hij moet een angstaanjagende verschijning geweest zijn, met een lange zwarte baard en ook zwaar bewapend. Er wordt gezegd dat hij bij gevechten brandende lonten in zijn baard stak, zodat hij in een rookwolk gehuld was. De piraat inspireerde velen tot boeken, strips en films en tv-series. In Pirates of thé Caribbean: On Stranger Tides, de vierde in de reeks, met in de hoofdrol Johnny Depp als Jack Sparrow wordt de rol van Zwartbaard vertolkt door Ian McShane.

260px-Blackbeard220px-IanMcShane06

Antonio Vivaldi componeert in Venetië naar aanleiding van de overwinning van de Republiek Venetië op de Turken bij Korfu Juditha Triumphans.

 In Wenen komt  Untere Belvedere , onderdeel  van Slot Belvedere, een ontwerp van Johann Lukas von Hildebrandt gereed.170px-Wien_Schloss_Belvedere_DSC02997

Op 3 oktober wordt in de regio Cuneo , Piemonte Giovanni Battista Beccaria geboren die zich zou ontwikkelen tot een belangrijk natuurkundige. Hij zorgde voor de invoering van de bliksemafleider, die hij o.a. installeerde op de Milanese Dom, Het Quirinaal in Rome en de Venetiaanse San Marco Basiliek. Zijn werk was van grote betekenis voor Alessandro Volta.

In 1716 overlijdt ook weer een Bach. En wel Johann Aegidius Bach in 1645 in Erfurt geboren en vader van Johann Bernard Bach en oom van Sebastian. Hij was organist en directeur van het stedelijk muziekensemble in Erfurt. De stad van Meister Eckhart sterft hij ook, in de sombere maand november. In die maand overlijdt in Hannover eveneens de voorloper van de Duitse Verlichting Georg Wilhelm Leibniz, wiens optimisme uitdrukking vond in de overtuiging dat het heelal het beste universum is dat God had kunnen scheppen.