Wat de Eerste Wereldoorlog betreft komen we nu in gebieden waar het Franse leger de bittere strijd met de Duitsers aanging, tot nu toe waren we in de Britse sectoren. Echtpaar Brants beschrijft die strijd en de routes langs de frontlinie onder het hoofdstuk : Tussen Aisne en Argonne: de aanval tot het uiterste’. Ze laten de route beginnen bij Laon en delen die in tweeën : de Aisne en Reims en daarna de Champagne en de Argonne. Ik rijd door prachtig landschap; eigenlijk is dat wat mij ook drijft: aan de hand van een route je laven aan de schoonheid van landschap. Ik hoef daarom ook niet elke plek uit de gids te bezoeken, ook omdat het gruwelijke van de oorlog nooit dichtbij komt. Wat betreft zeggen goede boeken me meer en  beeldende kunst/muziek. Armando muntte ooit het woord ‘schuldig landschap’ voor landschappen waar iets gruwelijks met name van oorlog is gebeurd. Zijn kwalificatie is klakkeloos overgenomen en geroemd als goed getroffen. Het is in mijn ogen een volslagen verkeerde kwalificatie. Landschap is nooit schuldig, kan dat niet zijn. Ik spreek liever over geschonden landschap. Enfin, vanuit Laon volg ik de zgn. Chemin des Dames, waar gruwelijke gevechten hebben plaatsgevonden, waar grootscheeps gemuit werd en nutteloze offensieven plaatsvonden. De overlevering wil dat deze weg genoemd is naar de dochters van Lodewijk XVI die de weg in de 18e eeuw namen om hun oude gouvernante op te zoeken. De weg loopt over een heuvelrug met aan weerszijden valleien en was dus strategisch van belang. Napoleon leverde hier in 1814 al slag met de combi-legers van Pruisen,Rusland en Oostenrijk. Vanaf september 1914 bezetten de Duitsers deze ruggengraat; de Fransen deden in de herfst van 1915 een mislukte poging tot veroveren. De Chemin des Dames is vooral verbonden met het offensief van april 1917 op bevel van generaal Nivelle, tegen de minster van oorlog in. Op 16 april klommen om 6 uur in de ochtend in striemende regen en natte sneeuw Franse en Senegalese troepen onbeschermd  uit hun loopgraven en werden onmiddellijk bestookt door Duits mitrailleurvuur en finaal afgemaakt. Men vorderde nog geen 600 meter en binnen twee dagen vielen aan Franse kant 120.000 doden en gewonden. Nivelle bleef volharden in zijn offensief en de verliezen liepen in mei op tot 270.000 (met 163.000 aan Duitse kant). Het morrelt, verzet groeit, subordinatie, stakingen, officieren die in elkaar worden geslagen, eenheden die rechtsomkeert maken naar Parijs. Nivelle wordt opgevolgd door Pétain. 3426 militairen komen voor de krijgsraad, 554 worden ter dood veroordeeld, maar bij ‘slechts’ 49 werd het vonnis daadwerkelijk voltrokken. Het duurt maanden voordat het Franse leger weer een eenheid vormt.

Ik onderbreek mijn tocht over de Damesweg voor een overnachting in Soissons, waar ik tevens de geruïneerde abdijkerk en de kathedraal bezoek. De stad is een van de oudste van het land en was bij Julius Caesar al bekend als belangrijke Keltische nederzetting. In de naam klinkt nog de Gallische stam door die er zijn hoofdzetel had: Suessiones. Caesar valt de stad met succes aan, zodat ze Romeins wordt. In 486 valt ze in handen van de Frankische koning Clovis. Na diens dood in 511 wordt Soissons de hoofdstad van een van de vier Frankische koninkrijken, het was de zetel van Chlotarius. In 751 wordt Pepijn de Korte, de vader van Karel de Grote in de stad tot Koning der Franken gezalfd. Tegenover het hotel waar ik verblijf staan de overblijfselen van de gotische abdijkerk Saint-Jean-des-Vignes. De verwoestingen zijn het gevolg van een aanval van de Hugenoten in 1567.

De gotische kathedraal Saint Gervais-et-Saint-Protais werd tussen de 12 en 14e eeuw gebouwd. Vanwege de Honderdjarige oorlog is er nooit een tweede toren gekomen.