Een aantal weken terug was ik weer eens uit logeren bij mijn Friese vrienden aan de Langweerder Wielen. Altijd dagen van echte ontspanning: lezen, goede gesprekken, een uitstapje, samen eten, een goed glas en samen ook naar tv kijken. Ook op de vaderlandse buis was het vol op campagne, vol op Clinton-Trump. Mijn vriendin en mij vielen tegelijk op dat Trump heel vaak die brede mond tuitte tot een rondje. ‘Dat mondje’, riepen we gelijktijdig. Sindsdien is hij tussen ons ‘Het Mondje’. ’Het Mondje’ , met hem krijgt niet alleen Amerika, maar de hele wereld van doen de komende vier jaar. Wat ik al lang vreesde werd harde werkelijkheid. Ik werd er bijkans letterlijk misselijk van. En dat gevoel is nog steeds niet weg, ondanks zijn eerste verzoenende, gematigde speech. Weer zag ik dat mondje, dat vies getuite mondje, maar mijn aandacht werd nog meer getrokken door dat jonge ventje schuin achter hem. Trump jr: wat ging er om in dat bleek weggetrokken ventje in zijn zwarte pak en witte stropdas? Heel on-Amerikaaans straalde hij totaal niet, geen spat vreugde in zijn ogen, geen enkele houding van trots op zijn vader. Hij stond er als een loden pop, tegen wil en dank, leek het. Had waarschijnlijk uren moeten kijken naar de uitslagen. Daarom zag hij er zo bleek weggetrokken uit wellicht. Of zou hij zijn vader ook afschuwelijk vinden en had hij ook liever Clinton zien winnen?
Het grote speculeren is begonnen waarom Het Mondje tegen bijna ieders verwachting in gewonnen had en hoe hij zal optreden vanaf januari. De meeste commentatoren en analisten zijn het er over eens dat woede van velen op de politieke elite, belichaamd in Hillary Clinton, Het Mondje in het zadel hebben geholpen. Misschien speelde een aversie tegen Obama als zwarte president ook een rol en degenen die moeite hebben zwarten hebben vaak ook moeite met een hoofdrol voor een vrouw. Clinton zelf heeft zelf ook bijgedragen aan haar verlies: tegenstanders wegzetten als onnozele stupids, verwaarlozen van haar achterban in belangrijke staten zoals Ohio en Wisconsin, geur van onbetrouwbaarheid. Overigens zou zij in een normale rechtstreekse verkiezingsprocedure de winnaar zijn geweest.
Terug naar de woede, die ook bij de Brexit en het Oekraïne-referendum – die in mijn ogen door de meeste partijen – de sufferds – veel te snel en ondoordacht van raadgevend tot bindend werd gepromoveerd – een drijvende kracht was en wellicht ook zal bij onze verkiezingen in maart. Ik kan in dit verband een ieder aanraden het pas verschenen boek van collega Rikko Voorberg aan te schaffen: De dominee leert vloeken. Behartigenswaardig en lezenswaardig schrijft hij daarin ook over ‘woede’. Tegelijk denk ik aan dat joch van tien, Trump jr., die misschien wel woedend is dat zijn comfortabel leven als rijkeluiszoontje met de keus van het Amerikaanse volk ook drastisch veranderd is.