Beatrix

Terugrijdend uit Amsterdam, waar ik geïnterviewd was voor het Ajax Clubnieuws en een bezoek aan de RK Begraafplaats in Buitenveldert, voor oa. de graven van Wim Sonneveld en Pater van Kilsdonk, hoorde ik in het Radio 4 programma Podium via een extra nieuwsbulletin van de verwachte aankondiging van Beatrix’ abdiceren. Wat dus vanaf een uur of vijf geen nieuws meer was, werd dat echt om zeven uur. Zoals altijd krachtig van zakelijkheid en warm van toon, met die in de loop der jaren steeds minder geaffecteerd klinkende stem, kondigde de koningin aan dat ze over een paar maanden verder door het leven zal gaan als prinses. Dat zal wennen worden. Ik ben beslist niet de enige die zal bekennen feitelijk republikein te zijn, maar met een koningschap zoals ingevuld door Beatrix viel goed te leven. Een keer in mijn leven heb ik Beatrix de hand mogen drukken. Dat was na de uitreiking van de Erasmusprijs aan Vaclav Havel. Via hebe Kohlbrugge kon ik bij de uitreiking zijn. Niet aan Havel zelf, maar aan een met hem bevriende Tsjech die op dat moment in Zweden woonde. Havel vreesde dat als hij zelf naar Rotterdam zou reizen, dat hij daarna zijn land niet meer in mocht en zodoende niet meer kon bijdragen aan Charta’77, de dissidente beweging, waarvan hij een van de belangrijkste vertegenwoordigers was. Het was aanvankelijk ook de bedoeling dat de Erasmusprijs aan die beweging werd uitgereikt. Toenmalig minister van buitenlandse zaken Hans van de Broek ging daar voor liggen. Het zou de prijs veel te politiek maken, diplomatiek niet verstandig zijn en prins Bernard, uitreiker van de prijs, teveel ‘besmetten’. Naar ik begreep zat de prins daar niet mee, maar hij had niets in te brengen. Het toeval wilde dat ik bij Havel op bezoek was toen hij net te horen had gekregen dat de prijs niet naar Charta ging, maar naar Havel, die weliswaar dissident was, maar ook belangrijk schrijver. Dat lag minder gevoelig, aldus Van de Broek. Havel vond dat eigenlijk een affront, heeft serieus overwogen om de prijs te weigeren. Uiteindelijk besloot hij de prijs toch te aanvaarden, niet naar Nederland te reizen, maar wel een toespraak te schrijven, waarin hij als verrassing zou laten zeggen, dat hij zelf het als een prijs voor Charta beschouwde. Die boodschap moest ik van hem doorgeven. Aldus geschiedde en het leverde me een uitnodiging op voor de uitreiking. Na afloop kon er handen geschud worden, ook van de aanwezige leden van de koninklijke familie. Behalve prins Bernard waren dat ook koningin Beatrix en prins Claus. Het ging eigenlijk heel gewoon en toch was het bijzonder, voor mij althans: m’n lichaam was niet geheel trilvrij. Toen ik daarna naar het toilet moest, heb ik wel gewoon mijn handen gewassen.