Category Archives: autobio

Uit mijn kaartenbak – Antinoüs

Een kaart die ik ontving in de zomer van 1982 van een vriend die ik pas had leren kennen via het Werkverband van Homofiele Theologen. Als openlijke homo’s vochten wij voor een volledige erkenning binnen de Hervormde en de Gereformeerde Kerk. We stuurden brieven naar gemeenten en synodes; we drongen een synodevergadering van de Hervormde Kerk binnen en deelden pamfletten uit. We hadden een paar maal per jaar onderlinge bijeenkomsten, waarin we bezinning en acties koppelden aan jolijt, met o.a. een eigen cabaret-avond. Ach ja en de liefde werd ook gevonden en bedreven. Onze katholieke gevoelsgenoten hadden een eigen organisatie vanwege het grote verschil in kerkstructuur. Wij noemden ons zelf de ‘hobo’s’ – homo-dominees; zij werden de ‘hopa’s’ genoemd - homo-pastores. In de inmiddels Protestantse Kerk is uiteindelijk heel veel bereikt, in veel gemeenten kunnen homo-paren hun huwelijk laten inzegenen; diverse homostellen bewonen een pastorie; homo’s draaien volop mee in kerkgemeenschappen etc. Bij de grote Roomse buur is nog immer weinig bereikt. Het onlangs verschenen boek Sodoma geeft een onthullende kijk achter de schermen van het Vaticaan met z’n talloze verborgen en in principe verboden homo-relaties; seksueel plezier onder de toog, gebruik maken van prostituees, achter een façade van homofobie en (officiële) homo-afkeur en zelfs haat. Lees dat boek!

Bovenstaande kaart stuurt de vriend annex collega uit Griekenland. Hij schrijft:

“De aanhangers van de griekse principes maken vast en zeker een uitstapje naar Delphi, waar dit fraaie exemplaar van mannelijk geslacht Antinoüs – ooit het liefje van keizer Hadrianus – in al zijn bevalligheid te pronken staat en zich laat strelen” “Ondertussen ben jij in Purmerend begonnen in het verpleeghuis. Ik wens je toe dat je je er net zo thuis zult gaan voelen als in dat merkwaardige en inspirerende topje van Noord Holland”.

Op Wieringen was ik begonnen als theologisch vormingswerker – zie het vorige stukje in deze rubriek. Dat was een half-time baan. halverwege 1982 kon ik voor een halve week ook gaan werken voor verpleeghuis Overwhere in Purmerend als pastor voor alle gezindten. Drie jaar heb ik op Wieringen gewerkt, toen ik door alle vloeren van geloof zakte; ik verhuisde naar Amsterdam. In het verpleeghuis bleef ik wat langer nog werkzaam, totdat ook dat ‘op’ was.

Nu nog even over Antinoüs. Een buitengewoon knappe jongeling uit de eerste eeuw na Chr., die Hadrianus op al zijn reizen vergezelde, maar bij een bezoek aan Egypte in de Nijl verdronk. Hij was slechts 19 jaar oud. De keizer liet een stad aan de oever van de Nijl bouwen en noemde het Antinoöpolis. En tempels door het hele rijk met beelden van zijn geliefde. Bij zijn Villa Adriana in Tivoli kreeg hij een eigen tempel. De obelisk die daar stond, staat nu in het park op de Romeinse heuvel Pincio.

Uit mijn kaartenbak – Hercules en Diomede

Uit mijn verzameling ansichtkaarten dit keer een kaart uit het Palazzo Vecchio in Florence/Firenze.

Cosimo I de ‘Medici gaf in 1560 aan de beeldhouwer Vincenzo de Rossi de opdracht om de twaalf werken van Hercules in steen te verbeelden; het werden er zeven. Aanvankelijk bedoeld om een fontein in de Boboli Tuinen te decoreren, staan ze sinds 1592 in Salone dei Cinquecento, de Zaal van de Vijfhonderd. Hercules/Heracles belichaamt de Griekse idee van vrijheid en heldendom en dat was ook het ‘Anliegen’ van de republiek van Florence en de Medici. David geldt als een Bijbelse pendant/variant van Hercules, vandaar ook zoveel ‘Davids’ in het Florence der Medici. In zijn kindertijd wist Hercules niet wat hij met z’n leven en lot aan moest. dan verschijnen aan hem de twee vrouwen Zachtheid en Deugd en stellen hem voor de keus tussen een leven van plezier en vreugde en die van zwoegen en glorie. Hij kiest voor het laatste en zo wordt hij geconfronteerd met de twaalf werken c.q.opdrachten. Heracles was de zoon van Zeus over wie deze flink opschepte; de achterdochtige Hera zorgt dat Eurystheus net eerder geboren wordt en zo heerser wordt van Mycene. Heracles komt onder de knoet van Eurystheus en van hem krijgt hij die twaalf opdrachten. In het geval van Diomedes luidt doopdracht beslag te leggen op diens merries. Diens merries waren wild en spoten vuur en vlammen uit hun neusgaten.Diomedes , zoon van de wrede god Ares, was een despoot die over Bistoni in Thrace regeerde. Hij voedde zijn wilde paarden met de arme slachtoffers die als drenkelingen aanspoelden op de kust. Hercules bereikt Thrace, neemt Diomedes gevangen, bindt hem vast en voedt hem aan zijn eigen merries. Daarna nam hij de paarden mee naar Mycene.

De kaart kreeg ik van een elf jaar jongere vriend die op dat moment in Florence verbleef, in het kader van zijn studie Italiaans. Hij is inmiddels een befaamd vertaler Italiaans – Nederlands. Hij schrijft mij: ” Een juiste voorstelling van wat ik hier doe geeft deze kaart niet, maar in de (houd) greep van de kunst ben ik zonder meer”. De kaart is gestuurd naar Klieftstraat 41 in Hippolytushoef. Daar woonde ik in 1983, toen ik als theoloog verbonden was aan het Oecumenisch Centrum Oosterland op Wieringen. De vriend van de kaart was ik eerder tegengekomen bij het COC in Utrecht, nadat ik – toen nog woonachtig in Vreeland – ‘uit de kast’ gekomen was. Niet lang daarna ging ik zelf naar Florence en kon de nog steeds gekoesterde kaart met eigen ogen zien en de kracht van de actie, van de beweging voelen en zo ook gegrepen worden.

Het gras en de kast

“Is het gras ook homofiel geworden?” Ik ben weer terug waar mijn leven een drastische wending nam. Terug in Vreeland, op een zondag. Sinds ik me op zondagen weer in een toga hijs, kom ik ook af en toe in Vreeland om in de stokoude kerk met z’n uniek rechthoekig koor en de fraaie glazen van Joep Nicolas de kansel te beklimmen. Naast de kerk binnen een stevige lage ommuring ligt nog immer gras. Ooit was dat het kerkhof, één grafsteen ligt er nog. Steeds als ik dat gras zie onderweg naar de kleine consistoriekamer hoor ik die zin: “is het gras ook homofiel geworden?” In Vreeland kwam ik uit de kast, december 1980. En dat niet alleen ten overstaan van mijn vrouw, die direct riep: “nu zijn we gescheiden”, maar ook ten overstaan van de gemeenschap. Het zou toch uitkomen en dus wilde ik baas blijven over de lek-kraan, de regie houden. Er volgde een heel pandemonium. De kerkgemeenschap scheurde uiteen en ik werd al spoedig doodgedrukt tussen de hartelijkheid enerzijds en de hatelijkheid anderzijds. De gemeente kwam in vergadering bijeen onder leiding van de predikant van Nigtevecht (‘what is in a name?’). Een vrouw, die de strijd tegen obesitas al lang had opgegeven, kwam naar voren en sprak: “de Here heeft ons rond en goed geschapen, maar de door de dominee nu beleden liefde is een belediging voor Zijn Aangezicht”. Toen zakte ze weer voldaan met haar kogelronde lijf terug in haar stoel. Het lachen stond me nader dan het huilen. De man van de plaatselijke benzinepomp die mij als kastbewoner nog verzekerd had dat hij zich geen betere dominee kon wensen dan ik, riep luide door de rijke akoestiek “dat wij autonomen dit niet pikken en dat ik eigenlijk uit het dorp verdreven moest worden”. De man had ergens de klepel van autochtonen en allochtonen horen luiden. Ik bleef proberen m’n gezicht in een plooi te houden als een gentleman uit de Engelse upperclass. Ik ging ook op bezoek bij sommige die zich tegen mij pantserden. Zo ook naar een boer in zijn monumentale 18^e eeuwse boerderij. Waar ik voor uitgekomen was dat kon niet in zijn ogen. De Bijbel was daar duidelijk in, bijvoorbeeld in Leviticus. “Ik neem de Schrift serieus, u niet”. “Als dat zo is, dan verzoek ik u naar uw erf te gaan en u verzamelt stenen om mij te doden”. “Hoezo?” “Omdat ook in Leviticus staat ‘dat je dezulken behoort te stenigen’! Ik vroeg of hij bloedworst at. Natuurlijk, waarom niet? “In Leviticus staat eveneens dat men niets van het bloed zult eten”. Maar dat was natuurlijk anders. En dan was er die man die elk jaar het grasveld naast de kerk maaide en daar jaarlijks een goede fles jenever voor ontving. Toen ik uit de kast kwam, verdween hij van het gras. Dat kon hij echt niet meer maaien. En toen sprak de voorzitter van het kerkbestuur de onsterfelijke woorden: “is het gras ook homofiel geworden?”

Dit stuk is eerder gepubliceerd in het twee-wekelijkse blad Argus.

De wereld van 26 mei – 1956

Op mijn zevende verjaardag, een donderdag, lag de temperatuur tussen de 8 en 14 graden, gemiddeld ruim 10 graden. Het was zwaar bewolkt, met 4 uur zon en 1 uur regen.Ik zat nu bijna een jaar in de eerste klas van de Rehobothschool. De school lag ongeveer honderd meter van ons huis. De naam is ontleend aan een verhaal uit Genesis 26, waarin de herders van Izaäk steeds ruzie krijgen met andere lokale herders over het bezit van waterputten. Nadat Izaäk een derde put heeft gegraven zijn de ruzies voorbij en dan staat in vers 22: ” Hij noemde hem Rechoboth, ‘want’, zei hij, ‘nu heeft de Heer ons ruimte gemaakt in dit land en kunnen wij ons en zullen wij vruchtbaar zijn in dit land”. Een eerdere school in ons dorp heette ‘Eben-Haëzerschool’: ‘tot hiertoe heeft de Heer ons geholpen’. Die werd begin 20e eeuw al snel te klein en daarom werd een tweede school gebouwd: er was meer ruimte vanwege een grotere schare kinderen, vandaar de naam. Scholen daarna werden vernoemd naar leden van de koninklijke familie: Wilhelminaschool, Julianaschool, Beatrixschool. Allemaal Hervormde scholen; de Gereformeerden hadden hun eigen school: de Keucheniusschool aan de gelijknamige straat. Keuchenius, advocaat, was een trouwe volgeling van Groen van Prinsterer en lid van de Tweede Kamer. Tegen zijn partij in pleitte hij voor gratie voor Domela Nieuwenhuis, nadat deze was veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf wegens majesteitsschennis. Toen later Domela lid van de Tweede Kamer werd was hij het enige kamerlid dat hem een hand gaf. De openbare lagere school was genoemd naar Cort van der Linde. Juffrouw Hop was onze onderwijzeres in de eerste klas. Zij woonde voor haar trouwen met de heer Bleijenberg in het huis van mijn grootouders naast ons en raakte zodanig bevriend met mijn ouders. Na haar trouwen verhuisde ze naar Moordrecht, waar ik nog eens als kind gelogeerd heb, waarvan ik me nog een tochtje herinner achter op de scooter van haar man. In de eerste klas, aan het eind van het schooljaar, staan wij als klas ook bij een groeve. Een klasgenoot , die altijd van die blauwe lippen kende, rende op een dag bij het uitbreken van onweer met hevige regens naar huis en overleefde dat niet. Hij bleek ernstige hartproblemen te hebben, vandaar die blauwe lippen, maar wij wisten dat toen niet. En daar stonden we dan met Juffrouw Hop op de Oude Begraafplaats. Het was prachtig weer, toen wel. Wij zongen een psalm. Welke weet ik niet meer. Graf heb ik nooit teruggevonden, waarschijnlijk al lang geruimd.

Rehobothschool

Levinus Wilhelmus Christiaan Keuchenius.

Op mijn zevende verjaardag werd in Vught Simon Tahamata geboren. Hij is van Zuid-Molukse afkomst en werd in Vught in een zogenaamd Ambonezenkamp geboren. Wij kenden ook zo’n kamp, waar ik later nog kranten rondbracht. Tahamata’s familie verhuist naar Tiel, waar hij gaat voetballen bij Theole. In 1971 speelt hij op proef bij Ajax en wordt aangenomen voor de jeugdopleiding. Op 24 oktober 1976 maakt hij zijn debuut voor het eerste tegen FC Utrecht (7-0). In 1980 vertrekt hij tegen zijn zin naar Standard Luik, daarna volgen Feyenoord, Beerschot en Germinal Ekeren. Hij speelt 21 keer in Oranje. Hij voelt zich zeer betrokken bij de Molukse acties in de jaren ’70. Zoekt ‘zijn’ jongens op in de gevangenis, eenmaal met assistent-trainer van Ajax, Bobby Haarms. Vanaf 1996 tot nu is hij actief als jeugdtrainer, eerst in België, waar hij de ontdekker is van o.a. Jan Vertongen en Toby Alderweireld; daarna bij Ajax en Al-Ahil en sinds 2014 wederom bij Ajax.

Twee dagen voor mijn verjaardag vindt de eerste editie van het Eurovisiesongfestival plaats in Lugano, met Lys Assia als winnares met haar liedje ‘Refrain’. De Zwitserse won op nog al geheimzinnige wijze, omdat de telling achter gesloten deuren plaats vond en tot op dag van vandaag is niet bekend hoe of wat en op welke plaats de dertien andere liedjes eindigden. Tijdens dodenherdenking stelt koningin Juliana het Nationaal Monument op de Dam in gebruik. Een ontwerp van J.J.P.Oud, met beelden van J.A.Rädecker en reliëfs van Paul Grégoire. De twee leeuwenfiguren als wachters zijn van J.W. Rädecker, zoon van eerstgenoemde. De latijnse tekst op de voorzijde is van de classicus J.D.Meerwaldt en die op de gedenkmuur van A.Roland Holst. Het monument kwam in de plaats van een tijdelijk monument met elf urnen van fusilladeplaatsen.

Lys Assia

vier geboeide mannenfiguren oude monument -1947

1956 begint met de onafhankelijkheid van Soedan en op de 5e is voor het eerst op de buis het NTS-journaal te zien. Eind januari verandert zacht winterweer in een zeer koude februari, met op de 14e een Siberische Elfstedentocht. Er werd geen winnaar uitgeroepen vanwege het zgn.Pact van Vrouwbuurstermolen. Na een barre en zeer vermoeiende tocht besloot de kopgroep, bestaande uit Jan van der Hoorn, Aad de Koning, Jeen Nauta, Maus Wijnhout en Anton Verhoeven eendrachtig door te blijven schaatsen en samen, arm in arm, over de finish te gaan. Het publiek en bestuur van de elfstedentocht was ‘not amused’ en besloot de vijf te diskwalificeren. Nummer zes, Jeen van den Berg, weigerde vervolgens de eerste prijs en zodoende kent de elfde tocht geen winnaar. Tot eind februari was het zo koud (tot min 25 en -26 graden) dat er mensen daaraan overleden. Op schrikkeldag viel de dooi in.

Coen van Hoewijk eerste journaallezer De vijf van het Pact.

Op 14 maart verslaat het Nederlands elftal in Düsseldorf regerend wereldkampioen West-Duitsland met 1-2 door twee goals van Abe Lenstra. Dit was een even sensationeel als legendarisch resultaat als de overwinning van Ajax onlangs in Madrid tegen regerend Champions League-winnaar Real Madrid (1-4). Op 19 maart bokst Bep van Klaveren zijn laatste wedstrijd en op 23 maart wordt de NOVIB opgericht.

April brengt ons land de radiotelescoop in Dwingeloo, sinds 2009 een rijksmonument en op de 19e vindt het huwelijk plaats tussen prins reinier van Monaco en Grace Kelly. De eerste videorecorder wordt gedemonstreerd, de Ampex. In de begintijd van deze vinding werden Nederlandse uitzendingen daarop opgenomen en ook weer gewist om ruimte maken voor weer andere opnames. Het was een duur apparaat en men deed zuinig. Helaas is daarom veel materiaal verloren gegaan.

Op 13 juni wordt in Parijs Real Madrid de eerste winnaar van het Europees Toernooi van Landskampioenen door Stade Reims te verslaan met 4-3. Ze zouden de Europa Cup/UEFA Champions League daarna nog twaalf keer winnen, een absoluut record. Sterspelers in die tijd waren Alfredo di Stefano, die vijf keer achtereen met Real de Cup won en in elke finale scoorde en Francisco Gento, die zes keer de Cup achtereen won, een record. Vanaf 1959 voegde zich Ferenc Puskas bij de witte brigade, die drie maal de Cup mede veroverde. Op die zelfde dag onthulde Der Spiegel de Greet Hofmans-affaire, met prins Bernhard als bron. De dag daarop werd de wettelijke handelingsonbekwaamheid van de getrouwde vrouw opgeheven en nog weer een dag later wordt de Technische Universiteit Eindhoven opgericht. Eind juni worden in Poznan arbeidsonlusten gewelddadig onderdrukt, waarbij 74 arbeiders om het leven komen.

Di Stefano links Gento

graf Hofmans op Zorgvlied Poznan -Polen

In juli wint Roger Walkowiak verrassend de Tour de France en Egypte nationaliseert het Suezkanaal, nadat de VS en Engeland de toegezegde steun bij de bouw van de Aswandam intrekken.

Op 8 augustus komen bij een mijnramp in het Henegouwse Marcinelle 262 mijnwerkers om, onder wie 156 Italiaanse gastarbeiders. Door een menselijke fout ontstond er brand, waarbij kabels braken en de liftkooien naar beneden vielen en de mijnwerkers geen kant meer op konden. via een nieuwe schacht trachtten mannen met zuurstofflessen de opgesloten mijnwerkers te bereiken, maar het mangat was te klein voor hun zuurstofapparaat. Uiteindelijk duurde de reddingsactie twee weken en waren er slechts zes overlevenden. Van dat moment kwamen er geen gastarbeiders meer uit Italië, maar eerst uit Spanje en Griekenland en later uit Marokko etc.

overzicht van de mijn mannen met zuurstofflessen

Op 2 september is het dan zo ver: de eredivisie gaat van start en daarmee het betaalde voetbal, niet meer ‘wild’, maar officieel. Op 12 oktober wordt Marga Klompé als eerste vrouwelijke minister geïnstalleerd. Op 23 oktober leiden studentendemonstraties in Budapest tot een algemene opstand; de dag daarop wordt Imre Nagy de opvolger van Ernö Gerö. De dag er na schoten scherpschutters van de veiligheidstroepen op vreedzame demonstranten; weer een dag later nodigt Imre Nagy niet-communisten uit in zijn regering plaats te nemen en op de 27e trekken de Sovjettroepen zich uit Budapest terug. De opstand ging door ,gevangenen werden bevrijd, onder wie kardinaal Mindszenty. Op 3 november trok een delegatie van de regering naar Moskou om te onderhandelen, maar ze werden gearresteerd. De dag erna vielen troepen van het Warschaupact het land binnen en sloegen de opstand neer. . Het Westen durfde zich er niet mee te bemoeien, mede door de inval in Egypte en de bezetting van het Suezkanaal door Israël, Groot-Britannië en Frankrijk. Aan Hongaarse zijde vielen circa 2500 doden, aan Sovjet kant 800. Meer dan 200.000 Hongaren sloegen op de vlucht. Premier Nagy naar de Joegoslavische ambassade en Mindszenty naar die van de VS. Als twee jaar later Nagy de ambassade wil verlaten, wordt hij opgepakt en geëxecuteerd. Het lot dat hij deelt met 350 andere Hongaren, van de 30.000 die gevangengezet werden. János Kádár wordt de nieuwe leider. Ons land trekt zich terug van de Olympische Spelen in Melbourne. Op 2 december begint de Cubaanse revolutie onder leiding van Fidel Castro.

Marga Klompé Imre Nagy

Hongaarse opstand.

De Nobelprijs voor literatuur gaat in 1956 naar de Spaanse dichter Juan Ramón Jiménez (1881-1958) In Rotterdam verrijst het geinige beeld Monsier Jaques op de Rotterdamse Coolsingel. Het is een werk van Oswald Wenckebach (1895-1962)

Bij ons in het gezin wordt een jongetje geboren, dat de naam Hans krijgt. Echter na een aantal maanden overlijdt het aan de gevolgen van een buikgriep, waarbij het virus ook de hersentjes aan tast. In die tijd stonden artsen daar machteloos tegenover. Een dreun voor mijn ouders. In 1958 wordt wederom een jongetje geboren en ook die krijgt de naam Hans. Zo ging dat toen.

Rond mijn verjaardag speelde zich in ons dorp het volgende af. De politie ontdekt een verkeersovertreding op de hei. Een bevel te stoppen werd genegeerd, de overtreder reed van het pad af en zoekt dwars over de hei een goed heenkomen. Raar bericht: welk vervoermiddel? Wat voor overtreding? Verder: een achttienjarige jongen loopt van huis weg en wordt in Rotterdam aangehouden. Een hond bijt een kip dood en ter zelfde tijd werden elders 3 kippen dood gebeten. Een fietser raakt onder het achterwiel van een auto, breekt een been en de fiets is totaal vernield. “Dr. v.d.Berg verleende eerste geneeskundige hulp”. Huisartsen waren toen tevens Eerste Hulp Posten. Gevonden voorwerpen: een zonnebril, Lipssleutel, oorbel, ballpointpen, vulpen, damesvest, sigarettenpijpje, rubberriem, babydeken, badhanddoek en zwarte das enz, bruine fietstas, kinderregenjasje, ring met sleutel en een moersleutel. meest intrigerend: badhanddoek en zwarte das enz.

De wereld van 26 mei – 1955

Op mijn zesde verjaardag, een woensdag, lag de temperatuur tussen ruim 5 en ruim 16 graden; het was half bewolkt en het merendeel van de dag scheen de zon. Op het circuit van Monza verongelukt de ex-wereldkampioen Formule 1 Alberto Ascari in zijn Ferrari tijdens een testrit. Het zal in huize Vos niet doorgedrongen zijn. Wij hadden zelf nog geen auto, ook nog geen televisie. We hadden wel radio, distributieradio. We zouden nu zeggen kabelradio. Een bakelieten knop voor een paar stations, waaronder ook een stand voor de kerkdiensten. Enfin, ik heb ook niet veel met autoracen en of er op Zandvoort weer Formule 1 -races gehouden moeten worden, laat me koud. Lijkt me ook een behoorlijk milieu vervuilende sport, maar daar hoor je de zgn. ‘klimaatdrammers’ niet over. De trots op Max Verstappen zal wel sterker zijn. Over auto’s gesproken : het weekend na mijn verjaardag is het Pinksteren en beleeft ons land z’n eerste file: op het knooppunt Oudenrijn. ‘Knooppunt’: is zo’n naamgeving niet vragen om ‘moeilijkheden’? een soort ‘self-fulfilling prophecy’?

In mijn geboortemaand treedt op de zesde West-Duitsland toe tot de NATO en op 14 mei reageert de andere kant met de oprichting van het Warschaupact. In Den Haag wordt op de 20e de eerste steen gelegd van de eerste moskee in ons land, de Mobarakmoskee, bestemd voor diplomaten en personeel van internationale organen. Daar is de ellende al begonnen zal Wilders wellicht zeggen.

logo Warschaupact

Op 3 februari vindt de eerste uitzending plaats van ‘Dappere Dodo’, een KRO-programma. Ik schreef al, dat wij geen tv hadden, maar op woensdag- en zaterdagmiddag mocht ik met andere kinderen uit de buurt kijken bij een familie die het ( letterlijk) dure bezit kenden van een toestel. Klompen of schoenen uit en daar zaten wij in hurkzit op de grond ons te verbazen en te genieten. In mijn hoofd zingt nog steeds het liedje rond van ‘Varen is fijner dan je denkt’, dat een paar jaar later op de buis kwam. Dappere Dodo was tot 20 mei 1964 te zien en was een poppenprogramma van Bert Brugman rond de scheepsjongen Dodo, een naam uit de heiligenkalender. Opa Buiswater en Juffrouw Vulpen, oom Harrie, de kapitein en vriend Kees zaten eveneens op de avonturenboot.

Tien dagen later in de laatste maand op de Romeinse kalender, die met maart begon, naar de god Mars, werd Erik in ons gezin geboren. (Die Romeinse indeling vinden we nog immer terug in onze indeling: september, oktober, november en december betekenen niet meer dan de zevende, achtste, negende en tiende maand). In het fotootje hieronder zien we mijn vader ( zelf op 17 febr. geboren,1921) met mijn broertje Cees en mij aan zijn hand op weg naar het gemeentehuis om aangifte te doen van de geboorte van Erik.

Op de Havenstraat bij de Oude Kerk

Op 2 maart behalen bij een talentenjacht Johnny Jordaan de eerste en Tante Leen de tweede prijs, voor beiden de start van hun carrière.

Op 5 april (verjaardag van mijn moeder) treedt Winston Churchill af als premier van het Verenigd Koninkrijk. Hij had in 1951 zijn comeback gemaakt. Tijdens zijn laatste regeerperiode werd hij benoemd tot ridder in de Orde van de Kousenband en kon dus Sir Winston Churchill genoemd worden en kreeg hij eveneens de Nobelprijs voor literatuur. In het zelfde jaar 1953 werd hij getroffen door een beroerte. Als hij aftreedt is hij tachtig jaar. In 1956 ontvangt hij van de stad Aken de Internationale Karelsprijs voor zijn ideeën over een Verenigde Staten van Europa. Die prijs zal de huidige premier May wel nooit ontvangen! Hoever is het gedachtegoed van de grootste Brit weggezakt, zeker bij Boris Johnson die nota bene een bewonderaar zegt te zijn en een mooi boek over hem schreef! Churchill bleef tot een jaar voor zijn dood in 1965 lid van het Lagerhuis. In 1959 erfde hij al de titel ‘Father of the House’ als langstzittend parlementslid sinds 1924.

Op 6 april brandt in Bussum Studio Irene af. De studio was gevestigd in een voormalige Hervormde kerk uit 1828 en in 1914 na de bouw van een veel grotere kerk buiten gebruik gesteld. Tijdens W.O.I functioneerde het als Protestants Militair Tehuis voor gemobiliseerde soldaten. Daarna werd het verkocht en vestigde zich de textiel- en manufacturenhandel ‘Irene’ in het pand. In 1951 huurde Philips de voormalige kerk en richtte het in als tv-studio, waar de NTS gebruik van mocht maken. In januari 1954 nam de NTS studio en personeel van Philips over. De brand was het gevolg van de aanraking van een gordijn met een kwiklamp. Na de brand werd de studio grondig verbouwd om tot oktober 1967 nog dienst te doen. Een viertal jaren waren er grotere studio’s : Studio Vitus en Concordia, eveneens in Bussum. Na de fikse brand in eerstgenoemde in 1971 verhuisden de studioactiviteiten naar Hilversum, naar het Omroepkwartier. Studio Irene werd gebruikt als opslag en werd in 1992 gesloopt terwille van een filiaal van de ING Bank.

Studio Irene, Kapelstraat 1e tv-uitzending- 2 okt 1951

Op 18 april overlijdt in Princeton USA Albert Einstein aan een gebarsten aneurysma; hij is dan 76 jaar oud. Twee dagen later vertoont de NCRV de eerste aflevering van Swiebertje. Voor het stadhuis stond het stadhuis van Naarden model; veel locatie-opnamen werden in Oudewater gemaakt, waar in 2003 een borstbeeld van de populaire zwerver werd onthuld. Op het graf van zijn vertolker, Joop Doderer, op het Amsterdamse Zorgvlied prijkt in kleinere variant het zelfde borstbeeld.

Einstein

Die vreselijke autosport: op 11 juni verongelukt tijdens de 24 uur van Le Mans een coureur dusdanig dat onderdelen van zijn wagen het publiek in vliegen en waardoor meer dan 80 personen om het leven komen. De dag daarna roept op Cuba de onlangs vrijgelaten Fidel Castro de ‘Beweging van de 26e juli’ uit.

Op 13 juli kan heel Nederland juichen vanwege een tot dan toe uniek succes in de Tour de France. Na de 7e etappe, een overwinning van Jos Hinsen, mag Wim van Est zich hullen in de gele trui, terwijl Wout Wagtmans het groene tricot om zijn schouders krijgt. Hinsen was een vrij onbekende en weinig winnende in België geboren vaderlander, Wim van Est heb ik eind jaren negentig bij hem thuis in St.Willebrord mogen interviewen. In dat sappige Brabants van hem gaf hij ruiterlijk toe dat er doping gebruikt werd en dat overwinningen in de kermiskoersen gekocht of vergeven werden. Leuke, olijke man overigens.

Van Est Wagtmans

Op 17 juli opent Disneyland z’n deuren in Californië en op 16 september wordt in Argentinië Juan Perón als president afgezet. In oktober geeft Toon Hermans in sanatorium Hoog Laren zijn eerste onemanshow en introduceert Citroën de Citroën DS. De republiek Zuid-Vietnam wordt uitgeroepen en in Roemenië treedt Gheorghiu-Dej af als premier en wordt opgevolgd door Chivu Stoica. 26 oktober is voor Oostenrijk een nationale feestdag, want op die dag wordt in dit besproken jaar de bezetting van het land opgeheven; ook de Sovjet-Unie trekt zich uit Wenen terug.

Dej

1 november wordt gezien als het startpunt van de Vietnamoorlog, vanwege de benoeming van militaire adviseurs door de Amerikaanse regering, die de verse Zuid-Vietnamese regering moeten helpen bij het onderdrukken van de communistische guerrilla. In deze maand brengt de Sovjet-Unie de eerste waterstofbom tot ontploffing en maakt de Fokker Friendship z’n eerste proefvlucht. 1955 is het jaar dat onze taal wordt verrijkt met het woord en navenant begrip ‘nozem’.

De Nobelprijs gaat dit jaar naar de IJslander Halldór Kiljan Laxness. In Sappemeer verschijnt een borstbeeld van Alette Jacobs.

De kleine geschiedenis van mijn dorp vermeldt dat rond mijn verjaardag op Hilversum II (golflengte 298 m) tussen 7.10.u en 7.30. u geluisterd kan worden naar een koperkwintet van plaatsgenoten, te weten C.Visser en C.Westland, trompet, J.Westland, H. van Slooten en G.Moll, trombone. Allen zijn leden van de Harmonie ‘Prinses Juliana’ en zij voeren een suite uit van H.Lachmann. C.Visser was in het hele dorp bekend als de bode van het gemeentehuis en J.Westland kwam jaren bij ons aan huis om het ziekenfondsgeld te innen. Mijn moeder was dol op hem, die in het dorp Joop Soep genoemd werd. De plaatselijke krant vermeldt eveneens de roof van “kostbare rhododendrons” uit een tuin van een villa aan de Rijksweg Amsterdam-Amersfoort. Dat is derhalve niet ver van mijn huidige woonst. “Het voorlopig onderzoek heeft reeds uitgewezen, dat er een vakman aan het werk is geweest, want de rhododendrons zijn op uiterst vakkundige wijze uit de grond gehaald.” Titel van het artikeltje: ‘Geen struik- maar struiken rover’. En dan was er in die tijd ook brand aan de Hooghuizerweg ten gevolge van een afbrandapparaat. De brand ontstond op de bovenetage. “Het doortastend optreden van de brandweer heeft gelukkig erger voorkomen”

Lage Vuursche

Gisteravond aangenaam en smakelijk diner in Restaurant De Lage Vuursche met vriend A, die de plek had uitgekozen. Zijn moeder ligt begraven op het kerkhof achter het fraaie oude kerkje tegenover het restaurant en dichtbij Drakesteijn, waar prinses Beatrix woont. Hij frequenteerde het restaurant al vele malen en wist dat er op maandagavond voor een schappelijke prijs een uitgebreid Indonesisch buffet te genieten valt. Het was inderdaad verrukkelijk. Zelf ken ik het dorp in de bossen van vele bezoeken aan pannenkoekenhuis De Vuursche Boer en in mijn jeugd vonden er huwelijksdiners plaats in De Kastanjehof, de culinaire buurman van De Lage Vuursche. Het authentieke dorp trekt per jaar wel zo’n 2 miljoen bezoekers, die er komen om te wandelen, fietsenpaard te rijden, midgetgolfen of om zich te laven aan spijzen en dranken in de zes restaurants.

Het ligt op de Utrechtse heuvelrug en telt zo’n 1500 inwoners. De Stulpkerk dankt zijn naam aan de schuur bij boerderij de Stulp, waarin op 5 juli 1657 voor het eerst een dienst werd gehouden. Het naburige kasteel Drakesteyn was in 1640 gebouwd en de eerste heer van het kasteel Gerard van Rede schenkt grond voor de bouw van de kerk. Geld daartoe kwam van adellijke families uit de omgeving en als subsidie uit Amsterdam en Alkmaar. In 1659 kwam de kerk al gereed. De kerk kent een zgn. Koninginnebank, waar Emma en Wilhelmina konden zitten, met een eigen uitgang naar buiten. De huidige bank echter dateert uit 1938, die door Beatrix werd gebruikt toen ze nog prinses was en met Claus en de kinderen op Drakesteijn woonde. Na haar troonsbestijging vertrok ze naar Den Haag. Nu zou zij er wederom kunnen gaan zitten. Of ze dat doet en vroeger deed, waag ik te betwijfelen, want de diensten in de kerk kennen een nog al orthodoxe signatuur. Overigens kent de bank twee delen: het voorste is voor het hofpersoneel, het achterste voor het koninklijk gezelschap zelf. Op het kerkhof bevindt zich het graf van prins Friso, tegen de afrastering met het terrein van Drakesteyn. Overigens heeft Beatrix circa 400 vierkante meter grond aan de hervormde gemeente geschonken om te voorkomen dat het kerkhof vol raakte. De vader van de beroemde sopraan Jo Vincent, Jacob Vincent ligt hier ook begraven.

In Lage Vuursche zijn geboren de schildertekenaar en glazenier Herman Kruyder (1881-Amsterdam 1935), die zich in zijn werk liet inspireren door het kubisme en expressionisme. En Fanny Blankers-Koen (1918 -Hoofddorp 2004). Zij was een boerendochter en al heel jong verhuisde zij met het gezin naar het Groningse platteland. Daar ging haar vader als boer failliet en toen vestigden ze zich in Hoofddorp.

De Utrechtse muziekpublicist en componist overleed in Lage Vuursche (1981). Zo ook de actrice Lia Dorana (pseudoniem van Beppy van Werven (dec.2010).

Zelf heb ik nog een tijdje in het dorp gewoond, toen ik vanwege een belabberde financieel situatie mijn huur van een huis in Amsterdam aan de Middenweg niet kon betalen. Een toenmalige vriend bood mij het huisje van zijn vader aan, dat leeg stond, omdat deze blijvend was opgenomen in een verpleeghuis. Mijn buren bleken de acteur Coen Flink en zijn vrouw Ellen van Hemert, dochter van Willy van Hemert. Erg aardige mensen. Zij leeft nog, ‘Opa Buys’ uit de serie ‘Oppassen’, zijn laatste rol, overleed in 2000 aan alvleesklierkanker.

Het dorp kent een aantal gekende rijksmonumenten, zoals een voormalige smederij uit begin 19e eeuw. En het restaurant waar wij zo genoeglijk zaten en smakelijk aten. Sinds 1652 staat het er al, dienstdoende lasboerderij, herberg, rechthuis en tolhuis. In 1867 pachtte Willem van Oosterom het geheel van de familie Bosch van Drakesteyn, waarna zijn vrouw begon met het serveren van pannenkoeken. Thans staat de vijfde generatie aan het roer en kan er uitstekend gegeten worden, niet alleen pannenkoeken. Het interieur is weldadig door warm meubilair, schilderijen en prenten, een stokoude schouw met beschilderde tegeltjes. En de ‘baas’ ontvangt iedere gast hoffelijk. Naast het terras ligt een zwerfkei.

De wereld van 26 mei – 1954

Op mijn vijfde verjaardag was het gemiddeld bijna 20 graden, met een minimum van 11 en maximum van 28 graden. Licht bewolkt en vrijwel de hele dag scheen de zon.

Een dag voor mijn verjaardag loopt de bekende fotograaf Robert Capa in Vietnam op een landmijn en komt daarbij om het leven, hij is slechts 40 jaar oud. Een paar dagen na mijn verjaardag vindt in Oosterberk de eerste Bilderbergconferentie plaats, een initiatief van prins Bernhard en wordt paus Pius X heilig verklaard.

Robert Capa Pius X

Het jaar begon met de fusie van de dorpjes Oudenrijn en Veldhuizen tot De Meern, waar later mijn oom Elbert en tante Hennie (zuster van mijn moeder) kwamen te wonen.

De Marekerk in De Meern

Op 1 februari wordt profclub De Graafschap opgericht en Jeen van den Berg wint op 3 februari de tiende elfstedentocht. Op de negentiende schenkt Chroesjtsjov het schiereiland Krim aan de Oekraïense Sovjetrepubliek t.g.v. de 200 jarige band met Rusland. Poetin heeft dus derhalve een cadeau teruggepakt!

Oekraïne met de Krim

Op 1 mei komen de Nederlandse bisschoppen met hun Bisschoppelijk Mandement, die aanspoort om vooral katholieke organisaties actief te steunen en die hen verbiedt om zich m.n. in te zetten voor linkse organisaties. Een goed katholiek kan geen lid zijn van PVDA, noch de VARA etc.

In juni wordt de UEFA opgericht en in Leeuwarden wordt de Siamese tweeling Folkje en Tjitske de Vries met succes van elkaar gescheiden.

Op 4 juli wordt West-Duitsland in Bern wereldkampioen voetbal. Ze verslaan het ‘wonderteam’ van Hongarije (met Puskas, Kocsis en Hidegkuti .) met 3-2. De Duitsers komen met 0-2 achter en de favoriet lijkt onbedreigd af te steven op de begeerde bokaal, maar dan geschiedt ‘het wonder van Bern’.

Puskas en Kocsis Hidegkuti als bondscoach

Op 14 augustus vindt voor het eerst de aftrap plaats van een wedstrijd in het betaalde voetbal, georganiseerd door de ‘wilde’ NBVB. Het betreft een vriendschappelijke wedstrijd tussen Alkmaar ’54 en Venlo. De Volendammer Klaas Smit is de eerste die namens de Alkmaarse club een ‘betaald’ doelpunt scoort.

Klaas Smit

Op 23 september onthult koningin Juliana op de Afsluitdijk het monument ter ere van ir. Cornelis Lely. Eerder die maand werd het beeld van Bartje onthuld in Assen.

Lely

Het jaar wordt afgesloten met de eerste oudejaarsconference van Wim Kan. Aan het begin van december werd Joseph Mc Carthy door de senaat veroordeeld, waarmee een einde kwam aan diens communistenjacht. En op de 15e ondertekent onze koningin in de Haagse Ridderzaal het Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden. Hiermee komt een eind aan de koloniale verhoudingen.

Mc Carthy

Ik zelf zat intussen op de kleuterschool, een paar honderd meter van huis. Mijn oudste heldere herinnering stamt uit die tijd. Ik werd eens met een houten schop geslagen in de zandbak door Gertje Rebel, een zoon van de Huizer folklorist Haindrik van het Noorderainde, die z’n brood verdiende als portier bij de Balatumfabriek. Jaren koesterde ik een wrok tegen dat in mijn ogen ‘rotjoch’ en nam wraak door na een zondags bezoek aan opa en opoe op de boerderij een steentje naar hem te gooien die hem vol op z’n kin raakte.Hij was op bezoek bij een oom van hem, nota bene vrienden van mijn ouders en onze overburen. Als adolescent verongelukte Gert(je) dodelijk, waar ik dan weer een tijdje gewetenswroeging van kende, absurd genoeg. Op een gegeven moment ontdekte ik dat op elke donderdagmiddag beesten geslacht werden in een slagerij in de buurt van mijn kleuterschool. Ik at tussen de middag thuis snel mijn boterhammetjes om maar niets van het begin van de slacht te missen, te beginnen met het schot tussen de oren van hetzij koe of varken. Dan het opensnijden van de enorme buiken, het leeg laten lopen van de darmen, bij een koe een enorme groene smurrie. ls het echte slachtwerk begon moest ik me naar school haasten. Misschien dat daarom mijn vader jaren later toen ik aankondigde theologie te gaan studeren verzuchtte: ‘ik heb liever dat je slager werd, dan heb ik er nog wat aan’.

Het Huizer Nieuws blad meldt rond mijn verjaardag dat in Bussum een driejarig jongetje doen lijnbus was binnengestapt en in Huizen door de conductrice werd ontdekt en aangifte deed bij de politie. Daar was zijn vermissing al ontdekt en een oudere broer kwam het joch ophalen. Het bericht ook dat een ‘ een bakker alhier zijn minderjarige zoon vers brood liet bezorgen vóór tien uur. De bakker beging hiermede een dubbele overtreding en er volgde dan ook een dubbele bekeuring’.

Bij het politiebureau aan de Arie de Waalstraat werden de volgende gevonden voorwerpen bezorgd: een hondje, glacé handschoen, klapperpistool, oud herenrijwiel, portiersruk, gr.jasje, zgn.toppertje, dames handschoen, sigarenkoker, armband, dasspeld, pannenpons, ballpoint, autoped, tas gereedschap, rijwielkaart, combinatietang en een bril. Je kunt je fantasie hier weer op los laten. Wordt met toppertje een dameskledingstuk bedoeld over onderjurk/bh heen? En dus liep of fietste de dame een soort van ‘topless’?

Met mijn jongere broertje Cees bij de boerderij van opa en opoe Vos op een zondag gezien de kleding. rechts heeft ome Dirk, een veel jongere broer van vader die de boerderij runde en zelf nog niet getrouwd was, Cees op zijn armen.

Opa en opoe Vos in hun huis aan de Melkweg.

De wereld van 26 mei – 1953

Op mijn vierde verjaardag liep de temperatuur van 10 tot 20 graden; het was half bewolkt, er viel zo’n 4 mm regen en er was in totaal bijna 3 uur zon. Op mijn verjaardag werd in Bushey (Hertfordshire) Michael Portillo geboren, als zoon van voor het Franco-regime gevluchte Spaanse vader en een Schotse moeder. In 1984 wordt hij lid van het Lagerhuis in een tussentijdse verkiezing, nodig omdat de houder van de zetel omkwam bij een bomaanslag van de IRA. De Conservatief Portillo was een groot bewonderaar van Margaret Thatcher en een euroscepticus. Onder haar en John Major werd hij staatssecretaris en in 1992 schopte hij het tot minster van Defensie. In die hoedanigheid provoceerde hij in 1995 Labour met z’n uitspraak: “You can’t trust Labour on defence”. Hij werd gezien als de ideale opvolger van Major, maar de Tory’s leden in 1997 een verpletterende nederlaag, waarbij hij zelf ook zijn zetel verloor. Sindsdien wordt wanneer een voornaam politicus wordt weggestemd een ‘Portillo-moment’ genoemd. In 1999 beleeft hij z’n comeback in het Lagerhuis en is er tot 2005 een backbencher. Vanaf 2002 is hij werkzaam in het bedrijfsleven als bestuurder van de wapenfabriek BAE Systems. Hij moet in 2006 aftreden vanwege belangenverstrengeling. Hij vindt emplooi bij de BBC en produceert populaire Trein-series, ook bij ons uitgezonden.

In januari wordt Maarschalk Tito gekozen tot president van Joegoslavië en wordt de Consumentenbond opgericht. Eisenhower legt zijn eed af als 34e president van de VS, John Foster Dulles wordt minster van Buitenlandse Zaken. Maar voor ons eindigt de maand in een catastrofe in Zeeland en West-Brabant. Een zware noordwesterstorm in combinatie met springtij doet talrijke dijken breken en zorgt voor wel 1836 doden. Deze Watersnood werd aanvankelijk Beatrixvloed genoemd, want op 31 januari is Beatrix jarig. ‘Voor en na de Ramp’, zeggen ze nog steeds in Zeeland als tijdsaanduiding. Met deze ramp is mijn vroegste herinnering verbonden. De zondag van 1 februari nam mijn vader mij mee op een wandeling naar de Huizer haven, waar het water over de kade klotste, ik herinner me guur weer en een donkere dag.

Bij Den Bommel

Vanwege de watersnoodramp raakte de prestatie van Kees Broekman naar de achtergrond. Op 1 februari werd hij in het Noorse Hamar als eerste Nederlander Europees kampioen schaatsen. (Wim van der Voort werd tweede) De man uit De Lier had zijn naam al gevestigd in 1948, toen hij op het WK allround zowel de vijf als de tien kilometer won. En het jaar er voor was hij de eerste Nederlander die een medaille won tijdens de Olympische Winterspelen: zilver op de 5000 meter. Als coach is hij succesvol in 1969 en 1970, toen hij Attje Keulen-Deelstra naar de wereldtitel begeleidde en een paar jaar later coachte hij als bondscoach van Zweden Göran Claeson naar zowel de Europese als de wereldtitel. Hij overleed in 1992 in Berlijn op 65 jarige leeftijd. In dezelfde maand wordt de Deltacommisie ingesteld.

In maart overlijdt Stalin en op de 12e vindt de beroemde watersnoodwedstrijd plaats tussen een Frans elftal en een team van in het buitenland opererende Nederlandse profs. Het betekent uiteindelijk de aanzet tot profvoetbal in eigen land het jaar er op. Het Nederlandse team, met o.a.Frans de Munck, Bertus de Harder, Bram Appel en Kees Rijvers, won met 1-2. Er is een vaccin tegen polio gevonden en de maand wordt afgesloten met het radioprogramma ‘Beurzen open, dijken dicht’ met Johan Bodegraven als presentator. In het Concertgebouw kan deze zes miljoen gulden overhandigen aan het Rampenfonds.

Johan Bodegraven

In april een goed voorbeeld van de overgang van de ‘oude’ naar een ‘nieuwe’ wereld. Bij Maartensdijk wordt de laatste tolboom van ons land weggehaald en aan het eind van de maand publiceren in Nature Francis Crick en James D.Watson hun onderzoek naar de structuur van het DNA.

In juli is er succes voor de Nederlandse wielerploeg in de Tour de France: winst van het ploegenklassement. Op de 27e van die maand eindigt de Korea-oorlog in een wapenstilstand. Die helaas nog immer duurt.

Er storten vliegtuigen neer van Air France in de Franse Alpen (42 doden) en van Sabena bij Frankrijk (44 doden). Op tv wordt de eerste voetbalwedstrijd uitgezonden: Nederland-België, de NTS betaalt 500 gulden aan de KNVB daarvoor. Op dertigduizend tv-toestellen is dit te zien, want zoveel zijn er in ons land. Op 7 november wordt bij Ouwerkerk op Schuwen het laatste gat van de ramp gedicht.

In december komt voor het eerst Playboy uit met op de cover een naakte Marilyn Monroe. De Nobelprijs voor Natuurkunde gaat naar onze landgenoot Frits Zernike vanwege zijn uitvinding van een microscoop die het inwendige van levende cellen kan laten zien. De ‘wilde’ Beroeps Voetbalbond wordt opgericht, Beria, de zeer gevreesde politiechef van de Sovjet-Unie komt om het leven en op 30 december neemt in Haarlem Jo Vincent afscheid van haar publiek.

Zernike Beria

Jo Vincents afscheid

Winston Churchill ontvangt de Nobelprijs voor Literatuur en in Rotterdam wordt het beroemde monument van Zadkine geplaatst. In de zelfde stad aan de Blaak het ‘Nakie van Blakie’ : Vrede en Welvaart van Pieter Starreveld.

Zadkine Vrede en Welvaart.

De gemeenteraadsverkiezingen leveren verlies op verlies voor de CHU en winst voor AR, SGP, PVDA, VVD en CDU (Christen Democratische Unie); de CPN, bij een vorige verkiezing nog goed voor 111 stemmen, wordt weggevaagd. CHU en AR krijgen elk 4 zetels, de SGP 1 zetel, de PVDA 3 en de VVD 2 zetels, de CDU 1 zetel. De CDU ontstaat in 1926 uit een fusie van drie kleine progressieve christelijke partijen. De CDU is anti-militaristisch en kent in oa. ds. J.Buskes en de dichter Fedde Schurer markante voormannen. In 1946 gaat de partij op in de PVDA, maar in ons dorp duurt dat nog even. Zelf ben ik jaren later actief geworden in de ARJOS, de jongerenpartij van de AR en heb nog eens Maarten Schakel op verkiezingstournee in Het Gooi mogen begeleiden. Toen ik al besloten had na de Kweekschool theologie te gaan studeren werd ik gevraagd om me voor de gemeenteraad kandidaat te stellen. Mij werd plek drie beloofd, garant voor een zetel. Vanwege genoemd besluit en verhuizing derhalve naar Utrecht heb ik voor de eer bedankt. Voor de CHU kwam o.a. oud-verzetsman Toon van Wiefferen in de raad, voor de AR boer Henk Vos, bekend ook als wethouder en bestuurslid van de Erfgooiers. Zijn boerderij op de bult in de Havenstraat staat er – gerenoveerd en als burgerlijke bewoning- nog steeds. En tot slot wederom de gevonden voorwerpen: twee kussenslopen en lakentje, Zeeuwse broche, duimstok, drie portemonnaies met inhoud, bal, speelgoedbeertje, pakje macaroni, lap linnen, autoped, zilveren armband, kinderfietsje, bundel wasgoed, wiel van tractor en een zonnepakje. Hoe en waar verliest iemand kussenslopen en een lakentje? En een bundel wasgoed? Een tractorwiel? Macaroni was er dus al. Wij aten dat nooit in die tijd. Pas veel later werd het een zaterdagsmaal, met kaas, worst en tomatenketchup. heel lang aten wij op zaterdagmiddag of rijst met boter en bruine suiker of hachee; ‘s avonds bij de boterham kregen we een lekkerbekje.

De wereld van 26 mei – 1952

Drie weken na mijn verjaardag krijg ik een broertje: Cees, genoemd naar Cees (Cornelis) van der Poel, vader van mijn moeder. De man die tijdens de mobilisatie van WO I bij het schoonmaken van zijn geweer vergaten was dat er nog een kogel in zat en per ongeluk daarmee in zijn hand schoot. Die hand heeft altijd gekromd gestaan. De oudste broer van mijn moeder heten ook Cees. Hij verdronk in Indonesië (toen nog Ned.Indië voor ons) in mijn geboortejaar. Broer Cees bleek al spoedig een echte robbedoes, wildebras. Hij wilde overal opklimmen en viel dus ook vele malen. Eenmaal van de trap die naar onze zolder leidde waar wij in afgeschoten kamertjes sliepen. Het bloed kwam uit z’n oren, maar hij overleefde het allemaal. Als volwassene is hij hooguit nog wild als hij op z’n racefiets stapt. Verder is het een onverstoorbare rustige en erg behulpzame broer.

Mijn derde verjaardag was een zwaar bewolkte dag, met af en toe zon en af en toe regen en een temperatuur tussen 10 en 15 graden. Vijf dagen ervoor is het Amsterdam-Rijnkanaal geopend. Het is de verbinding via Tiel met het Ruhrgebied en nog steeds het drukst bevaren kanaal ter wereld. Over 72 km varen per jaar 100.000 schepen. Vijf dagen na mijn verjaardag wordt De Efteling in Kaatsheuvel geopend. Het grootste themapark van de Benelux, met ruim 5 miljoen bezoekers per jaar. Hollebolle Gijs (Papier hier!), Langnek, de Put van Vrouw Holle etc. werden voor onze generatie een niet te wissen begrip. Voor de oorlog was er al een wandel- en speeltuin, op initiatief van een pastoor en zijn kapelaan. De naam verwijst naar de buurtschap bij Loon op Zand. Van Sprookjesbos – met de duidelijke hand van Anton Pieck – werd het een giga attractiepark.

Het jaar begint met de afschaffing van de koffie-distributie en daarmee komt een einde aan de rantsoenering van levensbehoeften ten gevolge van WO II. In Engeland overlijdt George VI op 6 februari. Een dag later wordt zijn dochter als Elisabeth II beëdigd en een jaar later gekroond. Griekenland en Turkije treden toe tot de NAVO.

King George VI, stotteraar George’s vader, George, broer Albert, grootvader

In maart komt op CubaBatista aan de macht en wordt in Qumran, ten zuiden van Jericho, een derde grot met Dode Zeerollen gevonden. De ontdekking is begonnen in 1947 en duurt tot 1956. Uiteindelijk worden zo’n 900 documenten gevonden, waaronder een 200 de Tenach, de Hebreeuwse bijbel, betreffende. Tot op de dag van vandaag wordt er op gestudeerd. De ontdekking is van eminent belang voor vertalen en verstaan van zgn. O.T. en geschriften uit de Umwelt er van. Bij ons vinden de laatste executies van oorlogsmisdadigers plaats: de Nederlandse SS’er Andries Pieters, schuldig aan gruwelijke marteling en uiteindelijk executie van verzetsmensen en de Duitse SD’er Artur Albrecht als chef SD in Leeuwarden verantwoordelijk voor de executie van tientallen gevangenen. Het totaal aantal opgelegde doodstraffen kwam met deze twee op veertig. Op 1 juni gaat de eerste in ons land gebouwde computer, de ARRA I, mingebruik.

Qumran Andries Pieters Artur Albrecht

Er wordt veel geopend dat jaar, want op 2 juli gaat Maduradam open, met Beatrix als eerste burgemeester. De miniatuurstad is vernoemd naar George Maduro, een student van Curacao die zich in de meidagen van 1940 onderscheidde als cavalerie-officier in de slag om de residentie en zijn levenseinde kwam in Dachau, februari 1945. Zijn ouders schonken het beginkapitaal van dit miniatuur-Nederland, dat nog jaarlijks zo’n 600.000 bezoekers trekt.

Op 17 augustus wordt op Zandvoort de eerste Grand Prix Formule I verreden, gewonnen door Alberto Ascari, ja wel ook toen al in Ferrari. De dag er op kan weer televisie gekeken worden, want vanaf 2 augustus was die wegens de vakantie op zwart gegaan!

In oktober de eerste uitzending over de Familie Doorsnee en het eerste exemplaar van Donald Duck. In november – waarin Eisenhower president wordt – doen de V.S. een eerste proef met een waterstofbom, het begin van de kernwapenwedloop in het kader van de Koude Oorlog. Op 22 november eerste uitzending van de landelijke intocht van Sinterklaas op de televisie, met Mies Bouwman als presentator. Op 25 november vindt de premiere plaats van de toneelstuk ‘Mousetrap’ van Agatha Christie, die te zien zal zijn tot maart 1974, de langst lopende toneelvoorstelling ter wereld. Tweede Kerstdag ontsnappen Herbertus Bikker, Sander Borgers, Klaas Carel Faber, Jacob de Jonge, Willem van der Neut, Willem Polak en Anton Touseul uit de Bredase Koepelgevangenis, waarin ze vastzitten vanwege oorlogsmisdaden. Ze weten te ontkomen via Berg en Dal naar West-Duitsland.

In mijn derde levensjaar opent Nelson Mandela een advocatenkantoor in Johannesburg voor niet-blanke Zuid-Afrikanen en de V.N. hun hoofdkantoor in New York.

In 1952 verijst De Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein in A’dam.

In mijn eigen dorp werden rond mijn verjaardag niet minder dan 15 personen - dames en heren – bekeurd wens overtreding van het rookverbod in bos en heide. Tegenwoordig een van de weinige plekken waar je nog ongestoord roken kan. Of geldt zo’n rookverbod er nog steeds? En ben ik zelf regelmatig in overtreding?

Gevonden werden de volgende voorwerpen (en afgeleverd bij de politie): autoped, zakdoek, ceintuur, kat, ring, blauwe jopper, sleutel, jasjes, spaarkaart, schoen, armbandje, zonnebril, broche. Intrigerend die schoen. Hoe kun je die kwijtraken? Dat merk je toch onmiddellijk! Een kat vond onderdak bij de hermandad, maar ter zelfde tijd werd ” de hond van K” doodgereden, zo meldt de plaatselijke courant. “Het cadaver werd door de gemeente-arbeider V. begraven”.

De wereld van 26 mei 1951

Op mijn tweede verjaardag lag de temperatuur tussen 5 en 19 graden; het was half bewolkt, de zon scheen meer dan dat het regende. Inmiddels was sinds 15 maart het eerste kabinet Drees aan het bewind, regerend over zo’n 10 miljoen inwoners.

Het is het jaar dat na eeuwen gebruik van de Statenvertaling de Nieuwe Vertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap uitkomt (16 januari). In de kerk, waarin ik opgroei zal die nooit als kanselbijbel gebruikt worden. Een aantal jaren geleden kwam de Herziene Statenvertaling uit, waar meer ‘verlichte’ orthodoxe gemeenten wel hun vertrouwen aan schonken.

In februari doen Chinese troepen in Korea een aanval op de commandopost van het Nederlands Detachement bij Hoengsong. Vijftien soldaten, onder wie commandant Den Ouden sneuvelen. In maart wordt ons land getroffen door twee aardbevingen. In Rotterdam arriveren de eerste Ambonezen en op 29 maart wordt het echtpaar Rosenberg door een federale rechtbank ter dood veroordeeld wegens spionage.

In april vindt de oprichting plaats van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal door Frankrijk, West-Duitsland, België, Italië, Nederland en Luxemburg. In mei worden tientallen mensen in ons land besmet met het pokkenvirus, vooral Tilburg wordt hard getroffen : 51 besmettingen van wie er twee overlijden. de stad wordt geïsoleerd, zelfs de treinen stoppen er niet en de hele stad wordt opnieuw gevaccineerd.

In juni wordt paus Pius X zalig verklaard, in Jeruzalem vindt een aanslag plaats op koning Abdoelah van Jordanië en zijn kleinzoon Hoessein, die de aanslag overleeft in tegenstelling tot zijn grootvader. In september is Coevorden de eerste gemeente die op aardgas wordt aangesloten en in oktober vindt de eerste Nederlandse televisie-uitzending plaats. In Engeland verschijnen de eerste zebrapaden in het straatbeeld.

Oudere Friezen zullen zich 16 november va dat jaar nog herinneren. Op het Zaailand in Leeuwarden raakt de politie slaags met demonstranten, journalisten en nieuwsgierigen voor het gerechtsgebouw. De politie hanteert daarbij knuppels en waterkanonnen. De veearts Van der Burg moest voorkomen voor een verkeersovertreding en wilde zich zelf in het Fries verdedigen. Kantonrechter mr. Wolthers wilde dat niet toestaan. Van der Burg kreeg van alle kanten steun, onder wie de dichter Fedde Schurer, hoofdredacteur van de Heerenveense koerier en het Statenlid Tsjebbe de Jong. Dezen werden gedagvaard. En dat werd een voorlopig hoogte of dieptepunt in de taalstrijd: de veldslag met de geknuppelde hermandad. In Fries Kneppelfreed (Knuppelvrijdag). Schurer en De Jong werden veroordeeld tot boetes en gevangenisstraf. Na afloop van het proces wederom charges. Er kwamen Kamervragen, de landelijke politiek bemoeide zich er mee. Schurer ging met Abel Herzberg als advocaat in beroep, maar tevergeefs.

Gedenksteen met gedicht van Fedde Schurer

In de kleine wereld van ons dorp vliegt een steen door de ruiten bij een bewoner van de Dahliastraat, werk van vier spelende kinderen. Welk kind en welke vader mag betalen? De politie zoekt het uit. Kom daar nu eens om! Blijkbaar mocht je toen niet zonder verlichting je auto parkeren, want een automobilist wordt daarvoor bekeurd. Worden er nu nog wel eens dronken wandelaars bekeurd? Toen wel.

Ouders worden gemaand hun kinderen onder toezicht te houden, want er vinden nog al wat aanrandingen plaats “en wat daaronder wordt verstaan”, aldus het Nieuwblad van Huizen. Er wordt een geval gemeld uit de Crailose bossen “waar een man, met zelfs geen schoenveter aan een 14-jarig meisje heeft lastig gevallen”. ‘De onverlaat” is dankzij het Blaricummer meisje opgespoord. En hij heeft bekend. Onder de titel ‘Teken des tijds’ vermeldt het krantje dat de politie de ouders van twee meisjes waarschuwde dat deze kinderen zich zonder toezicht ophielden in de bossen. Ik vraag me af of ik door die zelfde politie thuis ben gebracht? Ik kon namelijk amper lopen of ik ontsnapte aan onze tuin en ging aan de wandel en kwam terecht bij het huis van grootouders, waar ik geboren ben. Ik heb het een aantal jaren terug nagemeten. De afstand is precies een kilometer. M’n hele leven lang heb ik heel goed de weg kunnen vinden. Ik was m’n eigen Tom Tom. Eenmaal ergens geweest kon ik het een volgende keer blindelings de route er naar toe lopend, fietsend, met de auto vinden. Een Tom Tom is overigens wel erg gemakkelijk, zeker nu mijn geheugen aan slijtage onderhevig is.

In de week van mijn verjaardag kun je volgende gevonden voorwerpen aantreffen: Een benzinetankdop, rijwiel, autoped, hoofddoek, hond, postduif, houten hamer en bijl, ceintuur, zakmes, rol autonummers en een vulpen. Hoe kun je een fiets kwijtraken? Hoofddoeken werden nog vaak gedragen door de autochtone vrouw wel te verstaan. Wat is een rol autonummers en waartoe bestemd?

De Zweedse dichter Par Fabian Lagerkvist ontvangt de Nobelprijs voor literatuur. Simon Vestdijk komt met drie romans: Ivoren wachters, De vijf roeiers en De dokter en het lichte meisje. Hij schrijft sneller dan God kan lezen wordt van hem gezegd en dat dan ook nog met een loeiende stofzuiger als ‘achtergrondmuziek’! Maria Dermout debuteert met Nog pas gisteren.

Lagerkvist.

Arcen-voormalig gemeentehuis- Kropholler.

Reclining Figure – Henry Moore (Cambridge) Niobe, Constant Permeke -Kröller-Müler.