Bij deze graven gaat het me niet om de namen. Daarvan vind ik geen levensverhalen op internet. Het gaat me om de teksten. Op de linker steen staat: ‘De dood grenst aan onze geboorte en onze wieg staat in het graf’. Het staat op een steen van iemand die 72 jaar is geworden en getrouwd was. Een redelijk lang leven en een leven in relatie wil nog niet zeggen een gelukkig leven. Het kan een leven zijn van meer dood dan leven. Het kan ook de levensfilosofie van de overledene uitdrukken. Wat ik vermoedde blijkt bij zoeken juist: het is een citaat. En wel van de Engelse bisschop Joseph Hall (1574-1656). Het citaat slaat bij mij als een natte dweil in het gezicht. Het is natuurlijk waar dat we sterfelijk zijn, dat we mensen van een dag zijn, dat wie geboren is ook zal moeten doodgaan. Wat niet tot leven komt hoeft ook niet te sterven. En het is waar dat het goed kan zijn in het besef van sterfelijkheid ons zelf te relativeren en niet zo op te blazen alsof we boven tijd en dood verheven zijn. En toch heb ik dan ook graag het citaat van de rechter steen er bij. Waarin uitgedrukt wordt hoe je dan dat stukje tussen wieg en graf het best kan vullen. Met het bezwaar van een zeker moralisme. Dat neem ik op de koop toe. Op die steen staat: ‘ Zeggen wat moet; zwijgen waar nodig; wachten in wijsheid; doen wat niet mag worden uitgesteld; Alles in liefde’. Ik heb niet kunnen vinden of dit ook een citaat is. Spreken en zwijgen; doen en laten in een mooie balans zien te houden, met in alles liefde als motor en leidraad. Ik had ooit een radiorubriek ‘Als stenen spreken’, met de verhalen achter de namen op grafzerken/stenen. Hier spreekt de overledene in de steen en dwingt tot vruchtbaar nadenken. Zo kun je ook voortleven.