Kafka en meer

Ruim een week geleden huis en haard verlaten voor verblijf bij vrienden, op de Veluwezoom en  aan de Langweerder Wielen. Achter het stuur voor vele kilometers met een ontstoken rechterknie. Dat heeft de knie en ik dus geweten. Het blijft tot nu toe strompelen door de pijnscheuten heen. Er zijn erger dingen. Zoals de ziekte, de ernstige ziekte, die blijkt te hebben toegeslagen bij een vriend. Artsen hebben hem tegen alle vrezen in hoop gegeven en daar houden we ons aan vast. De pijn in eigen lijf kon ik vergeten gedurende de bijna drie uur durende voorstelling van Het Proces van Toneelgroep Oostpool. Inderdaad dat van Kafka. Een achttal jonge acuters zetten een zinderende, adembenemende, wervelende voorstelling neer in een decor van Theun Mosk, die ik ooit mocht leren kennen tijdens de Internationale Theater Quadrinale te Praag, waar ik als presentator/interviewer aan de Nederlandse inbreng/paviljoen was toegevoegd. Hun voorstelling maakt zeer goed duidelijk dat Het Proces niet over bureaucratie gaat sec, maar dat een verstikkende bureaucratie de metafoor is voor het verstikkende leven, waarin Kafka zich zelf waande/plaatste. Wij zijn gevangenen van ons zelf, van onze eigen driften, angsten,onvolkomenheden. In die zin is Kafka zowel een Bijbels schrijver en een modern schrijver. Ook de Bijbelverhalen zijn meer dan de ogenschijnlijke historische werkelijkheid, meer dan wat ze beschrijven; ook de Bijbel moet je- zo denk ik – metaforisch lezen en dan komen ze ook dichterbij, raken je onder je huid.

Zaterdag maakten we een tochtje door het prachtige landschap langs de IJssel en door een klein gedeelte van de Achterhoek. We zochten en vonden het huis in Eefde waar Ida Gerhardt jaren woonde, we dronken een goed glas in de Hoofdige Boer , een al naar wild ruikend warm, aanlokkelijk etablissement in het schilderachtige Almen, waar naar verluidt Matthijs van Nieuwkerk zijn vrije dagen in een tweede onderkomen doorbrengt.

Zondag ter kerk in De Steeg om ons onder het gehoor te voegen van de voorman van de CNV, Jaap Smit, ooit als predikant begonnen in de combigemeente Ellecom/De Steeg. Het was eivol in het kleine kerkgebouw, dat er meer uitziet als een wat opgekalefaterde uienschuur. Slechte akoestiek, wel een goede organist en een goed verhaal van de vakbondsman: over het morele vacuüm, waarin we leven, over het gebrek aan ruimte die we laten aan de mensen aan onderkant en rand. Later in de middag schoof hij nog aan bij de lunchtafel die m’n vrienden hadden aangericht , niet alleen voor mij, maar ook voor een collega’s-echtpaar uit de buurt.

Maandag vertrok ik naar Friesland, met tussenstop in Hoog Soeren, waar Arjan Visser me ondervroeg voor zijn al sinds 1998 lopende reeks Tien Geboden voor Trouw. Dat interview staat vandaag in de krant. Dinsdag ging ik naar het Drents Museum in Assen , naar de tentoonstelling over de Dode Zeerollen. Het is prachtig opgezet, er is veel informatie over de tijd van het ontstaan van de gevonden teksten tot en met de tijd van de verwoesting van Qumran. De getoonde fragmenten zijn wel erg fragmentarisch en slechts onderbelicht te zien. In plaats van opwinding maakte zich teleurstelling van me meester. Intussen was fotograaf Mark Kohn gearriveerd voor een fotosessie ten behoeve van het interview in Trouw. In een prachtige zaal over de 19e eeuw was hij zo’n twee uur in de weer totdat hij tevreden was. Enfin, ik hoefde alleen maar te zitten.

Op donderdag ben ik met mijn Langweerder vriend naar het gloednieuwe Friese Museum gegaan in Leeuwarden. Tussen dat museum en de oude rechtbank op het Zaailand vond een parade plaats van de pantserbrigade uit Havelte. Dat trok veel bekijks, ook van bezoekers aan het museum. Daardoor was er meer ruimte voor ons, die de parade al snel gezien hadden, want het museum is werkelijk een traktatie , een prachtig cadeau, dankzij een fors legaat van de architect Abe Bonnema. Het museum is qua opzet te vergelijken met het MAZ in Antwerpen. Het is aantrekkelijk opgezet, met een aanlokkelijke vormgeving, diverse zaken onder de loep, zowel oude als moderne kunst, geschiedenis en ambacht. Een heerlijk museum om als in een delicatessenzaak door te lopen en af en toe wat te snoepen.  Enfin, thuis gekomen is er dus Trouw en zijn er de reacties. Ik ga vis kopen.