Bach en 1685

Voor volgend jaar juni staat een Bach-Lutherreis gepland onder auspiciën van de kerkelijke gemeente Vught en onze gemeente. Ik mag die reis leiden. Al jaren is Bach mijn intiemste en meest invloedrijke muziekvader en ik voel me vaak meer Lutheraan dan Calvinist. Ofschoon eigenlijk weinig over hem bekend is, is er onnoemelijk veel over Bach geschreven. Mijn overvolle plank is slechts een fractie van wat gepubliceerd is over de meester. Een voorname biografie lag nog immer te wachten op aandachtig lezen. Ik ben er aan begonnen en Christophe Wolffs kloeke boek pakte me direct bij de lurven. Het bracht me op het idee om na te gaan in wat voor jaar de jongste zoon van vader Ambrosius en moeder Elisabeth geboren werd. Johann Sebastian (z’n eerste peetvader heette Sebastian (Nagel), een collega-musicus en vriend van zijn vader uit Gotha). Op 21 maart wordt hij geboren, een maand eerder – 21 februari – ziet in Halle a/d Saale (eeuwen later ook geboortestad van Hans Dietrich Genscher, de befaamde minister van buitenlandse zaken) Georg Friedrich Händel als dokterszoon het levenslicht. Dan is al twee weken eerder koning Karel II van Engeland aan een hersenbloeding overleden. Een maand na Bachs geboorte wordt zijn opvolger, de hertog van York, in de Westminster Abbey gekroond tot Jacobus II. Deze zal als RK-vorst niet lang op de troon zitten, maar in de Glorious Revolution daarvan door onze Willem III en diens gemalin Maria Stuart er af gestoten worden. 

Als Bach een half jaar oud is vindt in Frankrijk een ingrijpende gebeurtenis plaats. Op 18 oktober herroept Lodewijk XIV het Edict van Nantes,  de tolerantiewet van Henri IV. Ons land, maar ook Engeland en Schotland krijgen een toevloed van Hugenoten te verwerken. Op 26 oktober wordt nog een latere grootheid op muzikaal vlak geboren: Domenico Scarlatti. In het jaar 1685 stierven twee schilders: David Teniers III (11 februari) en op 2 mei Adraan van Ostade, bekend als Adriaen Hendricx.  In het jaar van Bachs geboorte waren muzikaal gezien Lully en Corelli actief. Zij componeerden resp. het ballet Le temple de paix en 12 sonates da camera. opus 2.  Hoor hieronder!

http://www.youtube.com/watch?v=aBabS3GFiIA

Als Bach geboren wordt, dan klinkt in Eisenach de muziek van de neef van zijn vader Johann Christoph Bach. Deze was drie jaar eerder dan Bachs vader Ambrosius geboren , in 1642 en hij is verantwoordelijk voor alle kerkmuziek, waarvan de Georgenkirche, waar Bach gedoopt werd , de voornaamste is. Deze oudoom heeft Bach tot zijn tiende plezier bezorgd en mede gevormd. De hieronder te horen cantate getuigt van het meesterschap van deze telg uit het omvangrijke Bachgeslacht.