9 maart Jan Buskes

Deze ‘Dominee van het volk’, zoals z’n biograaf E. de Jongh hem noemt, werd op 16 september 1899 in Utrecht geboren, in een  Kuijperiaans- gereformeerd gezin. Als hij dan ook theologie wil studeren doet hij dat dan ook aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Daar voltrekt zich al een verandering: door het bestuderen van het commentaar van op de Romeinenbrief van Karl Barth gaat hij anders aankijken tegen de verhouding kerk en wereld. Bart blijft van blijvende invloed. Niet de soevereiniteit in eigen kring staat meer voorop, maar het vizier is op de wereld gericht, op het volk, op alle volkeren en met name op hen die aan het kortste eind trekken. Gods liefde gaat daarnaar uit, heel de wereld is zijn ‘target’, maar vooraal hen die in onze wereld niet meetellen. Dat maakt van begin aan Buskus tot een zgn. rode dominee. Buskus is twee periodes predikant geweest op Texel. De eerste keer van 1924 -1926, voor de Gereformeerde Kerk van Oosterend. In laatst genoemd jaar breekt in de Gereformeerde Kerken een conflict uit rond dr. Geelkerken. Die had in een preek gezegd, dat het er niet toe doet of de slang in het paradijs echt gesproken heeft of niet, het gaat om de boodschap die van het verhaal uitgaat. Een standpunt die heden ten dage alleen nog in de zgn. zwartekousenkerken voor deining zou zorgen. Maar toen waren de rapen gaar. Tegen de Amsterdamse predikant werd een tuchtprocedure begonnen,wat tot afzetting van Geelkerken leidt. Buskes kiest de kant van Geelkerken en moet vervolgens een tuchtprocedure in de eigen classis ondergaan. Hij neemt dan een beroep aan van de afgescheiden kerk van Geelkerken in Amsterdam. Er zijn er meerderen die zich afscheiden en uiteindelijk overgaan tot de Gereformeerde Kerken in Hersteld Verband. In 1929 keert Buskes terug naar Texel als predikant van een HV-gemeente. In 1932 gaat hij wederom naar Amsterdam , in 1938 naar Rotterdam. In 1943 sluit hij zich aan bij de Hervormde Kerk en wordt predikant voor evangelisatie onder de arbeiders. Intussen heeft hij zich actief aangesloten bij het verzet. Hij wordt gearresteerd en op transport gesteld naar Dachau, maar onderweg wordt hij uit de trein gehaald en belandt in het gijzelaarskamp Sint-Michielsgestel. In 1946 gaat het Hersteld Verband op in de Hervormde Kerk. Buskes wordt lid van de SDAP en later van de PVDA. Vanaf 1950 is hij gemeentepredikant in Amsterdam, tot z’n emeritaat in 1961. Hij overlijdt op 80 jarige leeftijd  en wordt begraven op Zorgvlied, maar zijn graf op die prachtige Amsterdamse begraafplaats raakt verwaarloosd. Op initiatief van drie vrienden, onder wie z’n biograaf wordt een nieuw monument ontworpen, dat op 16 september 2005 wordt onthuld. Buskes was een landelijk bekende predikant, omdat hij veel op radio en televisie sprak, een gesprek met Mies Bouwman deed z’n bekendheid nog meer groeien. Hij kon zeer bevlogen preken, hij was actief in de vredesbeweging, kritisch op kerk en eigen partij en ageerde fel tegen de politionele acties op Java in een preek van 21 maart 1948. Het verbranden van de dessa’s van Java vergeleek hij met de praktijken van Pontius Pilatus en Hitler. De preek werd door de IKOR (voorloper van de IKON)-radio uitgezonden. Er werden aanklachten tegen hem ingediend, maar tot z’n eigen spijt werden ze geseponeerd. Hij had graag in de rechtzaal zijn overtuiging uitgedragen.

 

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

You may use these HTML tags and attributes: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>