Ik zat te wachten op het zesuurjournaal.  Ah: eerst nog zendtijd voor politieke partijen. En daar verscheen Jesse Klaver in beeld. En begon over zich zelf. Het eerste opmerkelijke uit zijn mond: ik ben opgegroeid in Roosendaal, een klein stadje bij de Belgische grens. Roosendaal een klein stadje? Niet zomaar een stadje, zelfs een klein stadje, kleiner kun je het bijna niet hebben. Maar dat komt helemaal niet overeen met de werkelijkheid. Roosendaal kent zo’n 80.000 inwoners, dat is bepaald niet mini mini. Presentatoren – die allemaal in de Randstad wonen, de meesten in Amsterdam – hebben er ook een handje van: alles buiten hun blikveld of leefwerkelijkheid wordt voor zien van het epitheton ‘klein’, met liefst ook nog een ‘je’ achter het zelfstandig naamwoord. Een dorp wordt dan al snel een klein dorpje, een stad een klein stadje. Ze willen afstand scheppen: zij horen bij de grote wereld en daarbuiten moet het zo klein mogelijk voorgesteld worden. Het zijn ook eigenlijk allemaal boeren. Bij Klaver is er nog iets anders aan de hand. Want hij ging verder door te schetsen uit wat voor armzalig, bijna zielig milieu hij komt en zie eens hoe ver hij het geschopt heeft. Dus moet Roosendaal ook als heel klein neergezet worden. Zijn boodschap was ook: je kunt altijd wat van je leven maken! wat dat met Groen Links van doen heeft, is me niet duidelijk. Dit kan nl. elke politicus van willekeurig welke partij zeggen. Ik heb het ook politici horen zeggen. Aboutaleb van de PVDA bijvoorbeeld. En die komt echt uit een achtergesteld milieu en een piepdorp. Ik vind het ook een uitspraak die heel erg bij de VVD past. Enfin, intussen was Klaver buiten beeld en was hij ‘slechts’ aanwezig als voice-over van mooie plaatjes van mensen aan het werk, bijna op het gelikte af, en het onderwerp ging naar het ‘economisme’. Het stokpaardje of liever de geloofsbelijdenis van Klaver. Alles wordt wordt economisch en financieel bepaald, bekeken etc. En daar moeten we van af. Dat is globaal zijn adagium. Hij heeft daarin zeker een punt, waar het gaat om de mentaliteit bij ons, in de samenleving. Niet alles is in geld uit te drukken. Maar in de politiek kom je er niet ver mee. In het parlement moet je niet preken, maar spreken. Spreken over maatregelen, die altijd geld kosten. Het gaat er daar om voor wat je geld wil uitgeven en hoeveel. Welke prioriteiten stel je en onder welke voorwaarden geef je geld uit. Een voorbeeld: als het gaat over bonussen, dan kom je niet ver als je bankiers oproept tot nederigheid, tot gebed om mentaliteitsverandering (zelfs de SGP doet dat (terecht) niet), maar je zult de blaren van je tong moeten spreken om te zorgen dat ze die bonussen niet meer krijgen. De grondhouding van mens- en wereldbeeld is belangrijk, maar van daaruit kom je toch altijd bij geld uit. Royaal vluchtelingen opnemen kost geld. Soms moet je eerst kijken hoeveel geld er is om te bepalen wat je kunt doen. Marx schreef ‘Das Kapital’. Alles draait om kapitaal. Hij had dat goed gezien. Geld, kapitaal is (wellicht) de grootste machtsfactor. Dat zullen we moeten erkennen. Het gaat om economie in de zin van huishouding, in de engere en ruimere zin. Maar geld en kapitaal zijn op zich neutraal. Het gaat er om wie het in handen heeft, wat er mee gedaan wordt, hoe het wordt verspreid. Dat wordt nu nog versluierd. De meeste politici hangen rookgordijnen op: mooie woorden om te verhullen dat het bijvoorbeeld puur om bezuinigen gaat. Daarom vind ik het verademend dat Dijsselbloem gewoon zegt dat vluchtelingenopvang 1 miljard per jaar kost. Zo dwingt hij anderen uit de kast te komen: hebben ze dat er voor over en waarom niet en waarom wel, dan blaas je het rookgordijn weg, hopelijk. Er is nog iets. Er wordt nog steeds veel vrijwilligerswerk gedaan. Werk dat niet in geld wordt uitgedrukt. Dat is enerzijds prachtig, maar wellicht anderzijds ook verkeerd. Er is ook werk dat door vrijwilligers gedaan wordt, vanwege bezuinigingen. Afgedwongen mantelzorg bijvoorbeeld. Er is vrijwilligerswerk dat een baan zou moeten zijn. Daar zou Klaver voor op moeten komen. Hij doet dat wellicht ook, maar dan kom je met je geloofsbelijdenis niet echt ver. Aan het eind van het spotje verschijnt Klaver weer in beeld. Met de ferme uitspraak : ” Wij gaan Nederland veranderen”. Dit is een verwijzing naar Obama toen hij net aan de macht was. We weten zoveel jaar verder wat die – eerlijk ook door mij omarmde uitspraak (Yes we can) – in de praktijk tot nu toe waard is gebleken. recent voorbeeld: Amerika houdt troepen in Afghanistan. De werkelijkheid is nu eenmaal weerbarstig. Klaver doet zijn uitspraak als leider van een fractie van vier leden. Toe maar!  Bovendien ook dat kan elke politicus zeggen; sterker ze zeggen het eigenlijk ook steeds: als wij aan de macht zijn, dan zul je eens wat zien. Wat dat betreft was Samson tijdens de vorige campagne eerlijker: verwacht niet dat zaken die we voorstaan zo gemakkelijk te verwezenlijken zijn. Helaas is hij daarna ook verworden tot een ophangen van rookgordijnen. Goed, ik word geen lid van Groen Links op grond van dit spotje. Er stond niets in wat de partij nu echt concreet wil, voor welke maatregelen ze niet gaat preken, maar het debat wil aangaan. hoe helder in beeld gebracht eigenlijk ook een rookgordijn. En voor een geloofsbelijdenis ga ik wel naar de kerk, waarbij ik Klaver van harte uitnodig, ook voor de preek.