De Leegte
De Leegte heet een keurige nieuwbouwstraat in Epe:
wat blokken lage huisjes;
de fatsoenlijke achterkanten met tuintje en schuur
van weer andere lage huizen,
een blokje iets hogere flats
en hier en daar nog een stuk bouwgrond.
Maar dan heb je dan je leven
lang over geschreven,
de leegte,
en bouwen ze er een keurige nieuwbouwstraat van
in Epe
(Gld.).
Hans Andreus is een pseudoniem van Johan Wilhelm van der Zant, die op 21 februari 1926 in Amsterdam wordt geboren en op 9 juni 1977 in Putten overlijdt. Zijn ouders scheiden als hij drie jaar oud is. Hij leeft in hevige conflicten met zijn stiefvader en onder pressie van NSB-leden van zijn familie verlaat hij vroegtijdig de HBS en meldt hij zich in 1943 aan als oostfrontstrijder bij het Vrijwilligerslegioen Nederland, dat later dat jaar opgaat in de Waffen- SS. (Zonder medeweten van zijn ouders en hun toestemming) Bij de keuring wil hij zich toch afmelden, het wordt hem belet en hij komt uiteindelijk aan het front in Estland, raakt gewond en wordt door bemiddeling van zijn ouders in april ’44 uit de krijgsdienst ontslagen. In 1946 debuteert hij als dichter, sluit zich aan bij de Vijftigers, van wie hij Lucebert al uit zijn jeugd kent. Hij trekt in 1951 met Simon Vinkenoog naar Parijs, waar hij vriendschap sluit met Hugo Claus. Hij krijgt een relatie met Odile en vertrekt met haar naar Italië. In 1953 vestigen zij zich in Rome. Op Elba tijdens een vakantie geraakt hij in een ernstige psychische crisis wat leidt tot agressie, opname in Nederland en verbreking van zijn relatie. Hij trouwt daarna tweemaal en met zijn tweede vrouw belandt hij op de Veluwe en sterft uiteindelijk aan botkanker in Putten. Daarvoor kende hij wederom een diepe geestelijke inzinking. Tot 1995 lag hij begraven in Putten. Hij werd herbegraven op het Amsterdamse Zorgvlied.
Epe kende hij als bewoner van de Veluwe. Epe is het hoofddorp in de gelijknamige gemeente, Noord-West Veluwe. Grafheuvels in de omgeving wijzen op oeroude bewoning. De naam is wellicht afgeleid van een voor-Germaans woord :’apa’, hetgeen waterloop betekent. In tegenstelling tot de andere dorpen op de Veluwe kent de oorspronkelijke Hervormde Kerk een meer vrijzinnig karakter. Bekende inwoner is Marc Overmars, technisch directeur van Ajax en liefhebber van antiek en zeer betrokken bij het wel en wee van het dorp. De voormalige trainer van Go Ahead Eagles en PEC Zwolle, John Stegeman is in het dorp geboren, evenals baanwielrenner Teun Mulder, tennisser Jacco Elting en de schrijfster Aya Zikken. Door het dorp loopt de N794 die in het hart Hoofdstraat heet en overgaat in de Heerderweg , daar begint de aftakking Dellenweg. Iets meer oostelijker bevindt zich inderdaad De Leegte, vijftiger/zestiger jaren huizen.
Ik kom graag op de Veluwe, ben in alle plaatsen wel eens en vaak meerdere keren geweest. De liefde voor de Vale Ouwe is begonnen op mijn dertiende, toen ik met de Knapenvereniging Spreuken 22: 6 mijn eerste vakantieweek beleefde. Op een zaterdag verzamelden zich een grote groep jongens van 13 t/m 16 jaar bij Het Visnet, kerk-en verenigingsgebouw ineen, en fietsten we van Huizen naar een kampeerboerderij op de Veluwe. Een lange sliert, begeleid door de leiders van de vijf afdelingen, waarin de vereniging was opgedeeld. Onze koffers werden met een vrachtwagen vervoerd. Een van de leiders had een tas bij zich met reparatiemateriaal. Altijd was er onderweg wel eens een lekke band of ander malheur. Eenmaal trof de pech een onzer al een kilometer buiten het dorp, nog voor Blaricum, op de Huizer Hoogte. Ik herinner me ook nog goed een stop midden in de polder Arkerheen, tussen Bunschoten en Nijkerk. Zo’n fietstocht had voor mij iets bevrijdends : weg uit de verstikking van thuis, weg uit de beslotenheid van het dorp, samen met andere jongens, mijn voorkeur voor eigen geslacht was al voelbaar geworden, maar werd verstaan als ‘het erge’, moest bestreden worden en verborgen blijven. maar in zo’n week kon ik omgaan met seksegenoten in allerlei soorten en er van genieten, heimelijk mijn fantasieën voeden. ‘Het erge’ zelf voltrok zich niet, dat moest dat erge blijven en dus te vermijden. Het was intensivering van verlangen en dat was genoeg. Het decor was elk jaar de Veluwe, een Gooi op grotere schaal: bos, wei, hei, oude boerderijen, traditionele dorpen. Iedere keer dat ik op de Veluwe ben, roept dat de verwachting en het verlangen van mijn pubertijd wakker. De vervulling is dat verlangen zelf. Het is mystiek en mythisch tegelijk. Dat brengt me bij Henk Vreekamp, die als Veluws kind al zich mythisch verbonden voelde met dat ook wel genoemde ‘bijstere’ land. Als theoloog ging hij systematisch nadenken wat het Woord van buiten ( in tijd, in taal, in herkomst) betekent voor het verstaan van je eigen grond, cultuur, herkomst, taal. Hij schreef er boeken over. Hij was geboren in Hoevelaken (14 december 1943), werd predikant in Oosterwolde (1971-1976), daarna tot 1984 in Epe. Tot 2002 was hij in dienst van de Raad voor de verhouding van Kerk en Israël. Hij en zijn vrouw, de eerste die tot Zakenvrouw van het Jaar werd uitgeroepen, in 1990, bleven in Epe wonen. Op 29 februari 2016 kwam Vreekamp om bij een even afschuwelijk als tragisch ongeval. Hij liep op een trottoir, een automobilist verloor de macht over het stuur, schoot het trottoir op en plette Vreekamp tegen een pand. Zijn vrouw overleed een paar jaar later.
