We blijven nog even stilstaan bij het pretpark Oud Valkeveen. Inmiddels meer informatie er over vergaard: in 1645 kocht de rijke koopman Gerard Reynst een stuk grond tussen Naarden en Huizen en liet daarop een boerderij bouwen, die hij noemde naar dat stuk waar de boerderij op gebouwd werd. Reynst (1599-1658) was de zoon van een  gouverneur-generaal van Nederlands-Indië en woonde  aan Keizersgracht 290 in huize De Hoop. Hij was een verwoed kunstverzamelaar, met o.a. meesterwerken van Raphael, Titiaan en Tintoretto. Amalia van Solms, de echtgenote van Frederik Hendrik behoorde tot de voorname bezoekers van zijn collectie. In zijn hectisch bestaan had Reijnst behoefte aan een buitenplaats en dat werd dus op het grotere landgoed Oud Naarden (Oud) Valkeveen.

Samen met die van zijn broer Jan behoorde zijn collectie tot de grootste van ons land. Jan had een groot deel van zijn collectie gekocht van de weduwe van de Venetiaan Andrea Vendramin. Een deel van die collectie kwam na Jans dood in bezit van zijn broer en werd derhalve van Venetië verscheept naar Amsterdam. Na de dood van Gerard verkocht diens weduwe zijn collectie aan diverse kopers; een deel werd aangekocht door de Republiek.

Verder wandelend richting Huizen zien we links nog de restanten van een renbaan voor paarden en motoren, in de dertiger jaren aangelegd als onderdeel van het pretpark en in de zeventiger jaren afgebroken. Rechts lopen we langs het kerkhof. In mijn kindertijd lag daar ook een zomercamping met huisjes en tenten. Links voert een breed pad – Zuiderzeeweg geheten – naar het Gooimeer en mooie verborgen strandjes. Even verder op het Roelofslaantje, dat met een bocht weer uitkomt op onze wandelroute en na een bult Oud Huizerweg heet. Aan het laantje – genoemd naar de al eerder vermelde Amsterdamse wijnhandelaar uit de 17e eeuw – liggen een paar fraaie huizen. Ik weet dat ooit Willem Jan Otten en Vonne van der Meer er woonden. Tevens vinden we er Kindervakantiehuis Valkeveen, ook wel Gustav Brieglebhuis genoemd.  Van de website van dit vakantiehuis:

In 1905 nam een groep Amsterdamse onderwijzers het initiatief om met 2000 kinderen van de basisschool een dagje buiten de stad door te brengen. Amsterdamse bleekneusjes die niet met vakantie gingen omdat hun ouders daar niet de middelen voor hadden, kwamen hiervoor in aanmerking. Eén dagje konden de kinderen weg uit de armoede, weg van hun werk òf van de zorg voor hun broertje of zusje. Ze mochten één heerlijke lange dag alleen maar spelen in de frisse lucht. De onderwijzers organiseerden zich in de stichting Vakantie Kinder Feest (VKF), want het was een zodanig succes dat het navolging kreeg. Vanaf toen gingen elk jaar duizenden kinderen één dag naar buiten in de vrije natuur. ‘s Morgens 7 uur vertrokken ze naar het Centraal station van Amsterdam. Uitgezwaaid door wel 8 muziekcorpsen en natuurlijk hun familie. In extra lange treinen werden de kinderen vervoerd naar o.a. Bussum, Valkeveen, Hilversum, Baarn, Haarlem, IJmuiden, Wijk aan Zee, Bloemendaal, Zandvoort en Castricum. Het was een ongekende belevenis.

Het “Gustav Brieglebhuis” is geschonken door de Heer O.W.G. Briegleb, directeur van de Ripolin verffabrieken. Hij en zijn vrouw sponsorden het VKF al vanaf 1912. Zij genoten zo van de kinderfeesten dat zij graag zagen dat het feest ook na hun dood door zou gaan. Door hun legaat kon dit huis worden gebouwd. De vereniging “Voor de jeugd” zag zich in dezelfde tijd genoodzaakt hun bijeenkomsten te stoppen en zij besloten hun prachtige kampeerterrein van bijna 6 hectare (geschenk van wijlen Mevrouw A.M. den Tex-Boissevain) af te staan aan het VKF. De ligging midden in de bossen en de grote speelweide maken het vakantiehuis de ideale plek voor schoolreisjes. Het oorspronkelijke Kindervakantiehuis is inmiddels aangepast aan de wensen van mensen van deze tijd, maar wel met behoud van de traditionele sfeer.

Vanaf de jaren zestig nam het aantal kinderen af en namen de kosten toe. In 1986 werd ook de subsidie van de gemeente Amsterdam stopgezet en noodgedwongen moesten er drie huizen worden verkocht. Sinds 1988 is het “Gustav Brieglebhuis” het enige huis dat het VKF in exploitatie heeft. Door grote inzet van een aantal vrijwilligers is het mogelijk om de kosten voor de exploitatie zo laag te houden dat de verhuurprijzen voor schoolkinderen laagdrempelig kunnen blijven. Want nog steeds komen heel veel kinderen hier met veel plezier en voor vertier.
Meer dan 100 jaar later is er nog steeds behoefte aan spelen in de buitenlucht! En ook zijn schoolkampen een ideale manier om elkaar beter te leren kennen. Het VKF blijft zich dan ook inzetten om deze unieke plek te behouden en te verbeteren. Samen met de vrijwilligers èn met behulp van incidentele bijdragen van symphatisanten. Wij willen dat er, net als 100 jaar geleden, kinderen kunnen komen logeren middenin de bossen van hun Valkeveen.

De bult over, maar rechts nog op die bult ‘Tussen de bomen’, een plek voor diners en kleine conferenties, gelegen op het oorspronkelijke terrein van landgoed Leeuwenberg. Daarna rechts prachtig zicht op een oorspronkelijke zandafgraving en nu dus een idyllisch weidegebied met vaarten en kleine boompartijen en zomers vee. Links bos – met wandelmogelijkheden – van het landgoed Oud Naarden en al spoedig de entree tot een kloeke oude boerenhoeve. Al zes eeuwen wordt op het landgoed geboerd. Te beginnen met twee monniken van de Orde van Sint Paulus uit Amsterdam die omstreeks 1420 door dit gebied trokken en langs de kust een weide vonden waaraan ze twee hutten bouwden, een kleine kapel bouwden en vee begonnen te houden. De plek lag ter hoogte van de puinhopen van het in 1350 verwoeste Naarden. Andere monniken legden zich bij hen en er ontstond een kloostergemeenschap: ‘Convent van Oud Naarden’. Dit klooster groeide uit tot een vermogend boerenbedrijf. In 1579 toen de Staten van Holland besloten kloostergemeenschappen verbeurd te verklaren bracht de prior het convent onder bij het stadsbestuur van Naarden onder de voorwaarde dat de opbrengst bestemd zou zijn voor het stichten van een weeshuis. Een jaar ervoor werd het (gemengde)boerderijbedrijf al verpacht aan Elbert Egbertsz uit Hilversum. Naast een bedrag in geld werd de pacht vooral in natura betaald, wat voor honderden jaren heeft gegolden. Ook de huidige boeren pachten het en wel van de familie Dudok van Heel. De Zuiderzee is altijd een woelig zeetje geweest die veel kustland wegsloeg, ook van het landgoed. Het klooster viel ook ten prooi en in 1825 leek de boerderij aan het woeste water ten onder te gaan. De toenmalige eigenaresse, weduwe Alida Elisabeth Bredius-de Lalane de Duthay (1744-1827) besloot de boerderij af te breken en verder landinwaarts weer op te bouwen en daar ligt het nu nog steeds. Na een honderd meter komen we op een splitsing. Rechts de Zanderij, de laatste afgraving vóór Huizen. Links voert een onverharde weg naar de voormalige speeltuin Oud Naarden, waar ik als kind regelmatig kwam voor glijbaan, klimrek en limonade en voor het aardige strand. Meestal betrokken we het strandje rechts naast de uitspanning, want gratis. Op de hoek het AZ25 vakantiehuis. Dat bestaat al sinds 1925 en was een initiatief van Henk Lucassen, woningbouwbestuurder in Amsterdam. Hij verwierf een directiekeet en verplaatste dat naar een stukje aangekochte grond bij landgoed Oud Naarden. eerder had hij al het initiatief genomen tot een speeltuin voor kinderen van arbeiders van de Zuidergasfabriek aan de Amstel in de Duivendrechtse polder. Tot het uitbreken van WO II hebben duizenden Amsterdamse speeltuinkinderen genoten van natuur en strand. Na de oorlog konden scholen hun werkweken in het huis houden. Op 18 juli 1957 bracht koningin Juliana een bezoek aan de door haar uniek genoemde kinderspeelplek. Vanaf de zeventiger jaren vonden naast jeugdorganisaties en scholen ook particulieren vertier in deze oase. In de 80er jaren is het drastisch gerenoveerd.