Column 46 – ND 28 okt 2023

‘We houden van voetbal. Ondanks dat wij goed beseffen dat geld de professionele voetbalwereld beheerst, zien ook wij graag dat Oranje zich plaatst voor een eindtoernooi. Freek de Jonge en Bram Vermeulen ijverden voor een boycot van ons nationale team van de eindstrijd in Argentinië (1978): bloed aan de paal. Nederland ging toch en werd zelfs tweede. Wij vinden dat wat het WK in Qatar betreft het wederom gerechtvaardigd is om actie te ondernemen.’

In 2016 staken drie predikanten digitaal de koppen bij elkaar. Twee jeugdige predikanten van de GKv en een predikant van de PKN, die wat het lokale werk betreft de houdbaarheidsdatum naderde. Drie dominees die naast hun werk hartstochtelijk van voetbal hielden, maar daarom dat niet bezoedeld wilden laten worden door flagrante schending van mensenrechten, uitbuiting van arbeiders. Ze schreven een oproep om als KNVB, als sponsoren, als media, als spelers, als supporters het WK te negeren, te boycotten dus.

U zult inmiddels begrijpen dat ik de oudere predikant ben die mede dit initiatief nam. Ik was toen nog predikant in Woensdrecht en noem mij heden ten dage ‘zwerfdominee’. De ‘jonkies’ zijn Louren Blijdorp, toen predikant in Hardenberg, thans in Enschede en Maarten Boersema, toen Blija, nu Leiden. Wij verstuurden dit bericht naar journalisten en kranten, maar kregen nauwelijks respons. Behalve van Willem Vissers was er weinig empathie voor onze actie. Of misschien wel empathie, maar geen animo om met ons dit ‘geestelijk’ strijdperk te betreden.

Omdat we toen genoeg aan ons hoofd en hart hadden, hebben wij het er maar bij laten zitten. Het gebrek aan respons kwam denk ik doordat we predikanten zijn. Er wordt wel beweerd dat ons land de dubbele identiteit kent van dominee en koopman, maar in de praktijk heeft de dominee het allang verloren van de koopman. Als het erop aankomt, dan verdwijnt het opgeheven vingertje van de dominee om plaats te maken voor de stevige handdruk van de koopman bij het sluiten van een deal. En onze koning mag dan met Kerst een toespraak houden die een humanistisch predikant niet zou misstaan, als het erop aankomt, is hij eerder het boegbeeld van een handelsdelegatie dan van een mensenrechtencomité.

Geen wonder dus dat de kans bestaat dat koning Willem-Alexander afreist naar Qatar niet zozeer om als voetballiefhebber – dat is hij zeker – onze jongens aan te moedigen, maar vooral om een gunstige gasleveringsovereenkomst te sluiten. In 2014 dronk onze koning een fris glas gerstenat met Poetin, ongetwijfeld om de band te versterken dan wel te onderhouden als vertegenwoordiger van een land dat zich gaandeweg steeds meer afhankelijk had gemaakt van Russisch gas. Nu zal hij met de emir van Qatar op de foto gaan met – vermoed ik–een glas thee in de hand om die innige band met Poetins Rusland steeds meer te ondermijnen en uiteindelijk te verbreken.

ChristenUnie en D66 betogen dat de koning thuis moet blijven, maar is dat niet halfzacht gepruttel? Waarom niet wat steviger ingezet en niemand afvaardigen van overheidswege? Of als je gaat – met de koning – geen wedstrijd bezoeken, maar alleen om gas te kopen in ruil voor intensieve verbetering van de mensenrechten. In onze oproep schreven we dat Willem Vissers van de Volkskrant had gemeld dat hij niet naar het WK zal gaan. Hij is ervan teruggekomen. Komen wij nu ook terug van onze verklaring niet naar het WK te kijken? Laat ik voor mezelf spreken. Ik hoop dat ik de verleiding kan weerstaan. Wellicht helpt de documentaire van Danny Ghosen In de schaduw van het WK mij over de principestreep en weiger ik met hem voor de buis te gaan zitten. In de diverse praatprogramma’s maken ze zich druk om de positie van Daley Blind en of Steven Berghuis op tien moet, terwijl de mammon nog steeds alle posities bezet ten koste van mensen in opperste nood en armoe. Dat de dominee in mij moge winnen!